Χαρακιές πάνω στον
χρόνο – Αφροδίτη Βακάλη
Άραγε έχουμε αναρωτηθεί, πόσο έντονα χαράσσονται στην μνήμη
μας γεγονότα ή ιδιαίτερες συγκινησιακές στιγμές, καθώς περνάει ο χρόνος; Συναισθήματα
θετικά ή αρνητικά, που προέκυψαν από εκρηκτικές συγκινησιακές καταστάσεις, κατά
την διάρκεια της ζωής μας, καταγράφονται ανεξίτηλα στην μνήμη μας.
Ένα συγκεκριμένο σκοπό έχουν όλα όσα συμβαίνουν και μια
δυναμική, να επιτελέσουν ένα συγκεκριμένο έργο. Ο χρόνος κυλάει αδιάκοπα και
αναπότρεπτα και επάνω σε αυτόν, η αδυσώπητη μοίρα κλώθει τους δρόμους, χαράσσει
τα μονοπάτια που θα διαβεί ο άνθρωπος. Όσο σκοτεινό είναι το μονοπάτι που
μέλλει να διαβείς, στο τέλος, πάντα υπάρχει το φως και η ελπίδα. Ιδιαίτερα,
όταν το σήμερα συναντάει το χθες, το παρόν έρχεται σε επαφή με το παρελθόν,
τότε όλα ζωντανεύουν, αναδύονται μνήμες, ανασύρονται όλα όσα μας παίδεψαν και
μας πλήγωσαν, με την ελπίδα να ξεκαθαρίσει το τοπίο και ό,τι μας προκάλεσε
πόνο, θυμό, στενοχώρια και θλίψη να βγει από τα σκοτάδια της ψυχής, ν΄ αναδυθεί
στην επιφάνεια, ώστε να λάμψει η αλήθεια.
Τα παραπάνω είναι κάποιες σκόρπιες σκέψεις, τις οποίες θέλησα
να καταγράψω αμέσως στο χαρτί, τελειώνοντας το 3ο κατά σειρά βιβλίο της
Αφροδίτης Βακάλη Χαρακιές πάνω στον χρόνο. Ο τίτλος, εμπεριέχει όλη τη φαντασία
της συγγραφέας. Προσωπικά, το θεωρώ πολύ πετυχημένο και σε σχέση με την ιστορία
που ξεδιπλώνεται, αλλά είναι και μια πρόκληση για τον καθένα μας, να μπει στην
χρονοκάψουλα και να ξαναζήσει ό,τι τον πόνεσε και αγάπησε, να διορθώσει τυχόν
λάθη και έριδες, να ξεπεράσει οδυνηρές απώλειες.
Παρακολουθώντας την πορεία του πρωταγωνιστή, φαίνεται καθαρά,
ότι αισθάνεται έντονα, την λαχτάρα ν΄ απαλλαγεί από εικόνες που τον πνίγουν,
από λάθη που τον στιγμάτισαν και τον έριξαν σε μία κόλαση τύψεων και ενοχών.
Από το ριζικό του κανείς δεν μπορεί να σωθεί. Πόσο διορατικός πρέπει να είσαι,
ώστε να μπορείς να καταπατήσεις τη θεία θέληση; Πραγματικά κάτι τέτοιο είναι
έξω από τις ανθρώπινες δυνάμεις..
H μοίρα λοιπόν, καθοδηγεί και τον «ξένο» του βιβλίου, σ΄ έναν
τόπο, που από τις πρώτες περιγραφές, ο αναγνώστης θεωρεί, ότι του είναι
γνώριμος. Ο προσδιορισμός του χωροχρόνου για την συγγραφέα είναι ανύπαρκτος και
αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα, που μου αρέσει να το συναντώ στα βιβλία
του είδους. Θεωρώ ότι είναι ένα στοιχείο, που δημιουργεί μία ατμόσφαιρα
γοητευτική και ένα μυστήριο, που σε προκαλεί να το διερευνήσεις, ακολουθώντας
τα ίχνη μιας ιστορίας με πολλά ερωτηματικά.
Η περιπετειώδης περιπλάνηση και ταλαιπωρία του ξένου, θα
προκαλέσει πολλές ανατροπές, καθώς θα διαταράξει την ισορροπία των ανθρώπων
εκείνων, που τον σημάδεψαν. Η συνύπαρξη μαζί τους, ξυπνά στον ξένο, αναμνήσεις
ανεξίτηλες, διανθισμένες με ένα έντονο πάθος, ενώ, η σαγήνη ενός θηλυκού απαράμιλλης
ομορφιάς, μιας άλλης ξωθιάς, κινεί τα νήματα της μοναχικής ζωής του,
καθιστώντας τον ίδιο, μέτοχο μιας μοίρας, απίστευτης και φριχτής.
Το ιδιαίτερα θαυμαστό σε αυτό το βιβλίο της Αφροδίτης Βακάλη,
είναι ότι το πραγματικό στοιχείο, η πραγματικότητα σε πολλά σημεία, προκαλεί
ένα δέος, καθώς εμπλέκεται έντονα με το μυθικό, ονειρικό στοιχείο, δίνοντας, σε
όλα όσα υπάρχουν και εμείς παρατηρούμε, μία διάσταση κυριολεκτικά διαφορετική,
ανεξήγητη. Απλά αναρωτιέσαι, εάν αυτό που συμβαίνει είναι αποκύημα της φαντασίας
ή έχει τέτοια δύναμη που το καθιστά αξιοθαύμαστο.
{…δεν έμαθε ποτέ της να γελά.
Και όταν αργότερα προσπάθησε συνειδητά, ανακάλυψε με φρίκη ότι δεν μπορούσε.
Βάλθηκε με μανία να γελάσει, μα δεν τα κατάφερε. Το σώμα της αρνιόταν να
ανταποκριθεί. Κλεισμένη στην κάμαρά της προσπάθησε πολλές φορές να μιμηθεί τον
κελαρυστό ήχο, που άκουγε γύρω της παντού, μα εκείνη αδυνατούσε να παράγει. «τι
άνθρωπος είμαι;» σκεφτόταν. «Πώς είναι δυνατό να μην μπορώ να γελάσω;»}
Η ιστορία του Σίμου και της Βασιλικής είναι τόσο
συναισθηματικά συγκλονιστική, που ο αναγνώστης από την μια θα προβληματιστεί,
καθώς η συγγραφέας εστιάζει εκτενέστερα στο θέμα της διαφορετικότητας και πως
αυτή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε οτιδήποτε «διαφορετικό».
Ένας άντρας, που ακροβατεί στο περιθώριο μιας κλειστής
κοινωνίας, που αδυνατεί να τον δεχθεί, που εξαρχής του αρνήθηκε την αποδοχή και
την αγάπη, γόνος μιας μάνας από την οποία δεν εισέπραξε ποτέ τρυφερά λόγια,
φιλιά και αγκαλιές, ώστε να θωρακιστεί ο ψυχικός του κόσμος και να αισθανθεί
ασφάλεια. Αντίθετα, γνώρισε την σκληρότητα των ανθρώπων και στιγματίστηκε με
την ρετσινιά του «γύφτου» και του «μπάσταρδου».
Μια γυναίκα που η αψεγάδιαστη ομορφιά της, σκορπά μίση και
ζήλειες στην κλειστή κοινωνία, όπου ζει. Θα καταλήξει να γίνει το θύμα ενός
παρανοϊκού ανθρώπου, που η παράλογη εμμονή του για το κορίτσι αυτό, θα
συντελέσει στην καταστροφή της. Θύμα και ο ίδιος όμως, μιας μητέρας, που
βυθίζεται στο πένθος, -αφού χάνει τον άνδρα της, πριν ακόμη χαρεί την κοινή
τους ζωή-, εγκλωβίζεται σε μία ασφυκτική αγάπη, η οποία αφήνει ανεξίτηλες
χαρακιές σε κάθε γωνιά του σπιτιού τους.
Ο έρωτας των δύο νέων, της Βασιλικής και του Σίμου, είναι
σαρωτικός. Η δίψα της Βασιλικής να ξεφύγει από μία αγάπη που την πνίγει, να
γευτεί την ζωή, να αισθανθεί ζωντανή, θα την οδηγήσει κυριολεκτικά όμως στην
αγκαλιά του Σίμου. Η απόφασή τους ν΄ αφήσουν πίσω όλα όσα τους πίκραναν και
συνετέλεσαν στην σκληρή μοναξιά τους, να εγκαταλείψουν τον τόπο και τους
ανθρώπους που τους πλήγωσαν, θα εξοργίσει τον πατέρα της, τον Θεόφιλο Δάγκαλη,
η εμπλοκή του οποίου στην ιστορία, θα τον φέρει αντιμέτωπο με το φρικιαστικό
παρελθόν της γυναίκας του, της Κυπριανής, ένα παρελθόν, που ξεπερνά και την πιο
νοσηρή φαντασία.
Καθώς διαβάζουμε, διαπιστώνουμε ότι στην ιστορία εμπλέκονται
πολλά πρόσωπα, άλλα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο και άλλα είναι λιγότερο ενεργά.
Η μαΐστρα της υπόθεσης, η Ελισσώ, αγαπά την μοναξιά και την ασφάλεια που της
παρέχει το δάσος και τα μυστικά του. Γεννημένη, για να γαληνεύει και να
θεραπεύει τον πόνο των συνανθρώπων της, με προσευχή και βαθιά πίστη στην
αλήθεια, μακριά από τα πάθη και τις ανθρώπινες ανασφάλειες, θ΄ αγκαλιάσει σαν
πραγματική μάνα την Στασινή και αυτή με την σειρά της, θα προστατέψει και θα
αγαπήσει βαθιά, δύο πονεμένες παιδικές ψυχές, την Δάφνη και τον Ζήση,
παραβλέποντας το παρελθόν τους και αγνοώντας τη διαφορετικότητά τους.
Η Αφροδίτη Βακάλη, πέντε χρόνια μετά το καθηλωτικό 219 μέρες
βροχής, επιστρέφει στο χώρο της συγγραφής, με ένα βιβλίο πλούσιο σε
συναισθήματα, ανθρώπινο, πολυπρόσωπο, με πρόσωπα τραγικά κατ΄ εικόνα και καθ΄
ομοίωσιν αρχαίας τραγωδίας, που κλυδωνίζονται ψυχικά από ψεγάδια και λάθη,
ωστόσο προσπαθούν να εξιλεωθούν, τολμώντας να ψάξουν βαθιά μέσα τους την
προσωπική τους αλήθεια, να την αφουγκραστούν, περνώντας από δύσβατα μονοπάτια,
κάνοντας ένα ακόμη βήμα προς την αυτογνωσία.
Η γραφή της Αφροδίτης Βακάλη, είναι πλούσια σε λυρικότητα και
αλληγορικούς συμβολισμούς. Η πραγματικότητα συναντάει το μαγικό και παραμυθικό
στοιχείο, αποκτά μία μυθολογική διάσταση, που της δίνει μία αληθοφάνεια, πέρα
από τα όρια της κοινής ανθρώπινης λογικής.
Οι λέξεις, κατέχουν μία αισθαντικότητα, απαραίτητη για να
μεταδώσει στον αναγνώστη τα βαθύτερα νοήματα, τους ήχους και τα συναισθήματα,
με μια ευαισθησία που αγγίζει και τις πιο ευπαθείς ανθρώπινες χορδές.
Ο αναγνώστης, βιώνει την εκφραστική και συναισθηματική αξία
των λέξεων, συνεπαίρνεται από την μαγεία της αφήγησης, η οποία εμπλουτίζεται με
ζωντανές και περιγραφικές εικόνες.
Οι Χαρακιές πάνω στον χρόνο είναι ένα βιβλίο που σε ρουφά
κυριολεκτικά. Δεν μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου, εάν δεν ικανοποιήσεις
τη ζωτική ανάγκη ν΄ ανακαλύψεις την αλήθεια, όσο πικρή και αν είναι αυτή. Με το
πέρασμα του χρόνου, η αλήθεια οδεύει στο φως, επουλώνει πληγές, ελευθερώνει
συνειδήσεις, φέρνοντας την πολυπόθητη κάθαρση. Και αυτός είναι ένας σπουδαίος
προβληματισμός, που θέλει να περάσει η συγγραφέας στο αναγνωστικό της κοινό.
Αναστασία Δημακοπούλου
ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ
Η
Αφροδίτη Βακάλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965 και είναι εκπαιδευτικός.
Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αρχικά εργάστηκε
διδάσκοντας αγγλικά σε φροντιστήρια. Το 1997 διορίστηκε στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου υπηρετεί μέχρι σήμερα, ζώντας μόνιμα στη
Μύκονο.
| Τίτλοι Βιβλίων: | |
| (2019) | Χαρακιές πάνω στον χρόνο, Ψυχογιός |
| (2019) | Χαρακιές πάνω στον χρόνο, Ψυχογιός |
| (2014) | 219 ημέρες βροχής, Ψυχογιός |
| (2013) | Και γύρω τους η θάλασσα, Ψυχογιός |
| (2013) | Και γύρω τους η θάλασσα, Ψυχογιός |