Αποκλειστική συνέντευξη του κυρίου Ανδρέα Μήτσου στη Γιούλη Τσακάλου, ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Ο Ανδρέας Μήτσου είναι μία εξαιρετική περίπτωση συγγραφέα. 

 "Σε καταξιώνει μόνο εκείνος που αγαπάς. Η κοινωνική καταξίωση δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη εύσημο για ένα συγγραφέα. Το αντίθετο, μάλλον, υποδηλώνει."

Μας σαγηνεύει  με την μοναδική του ικανότητα να μας ταξιδεύει σε δύσβατα κείμενα με την εξαιρετική του πένα !!  Απολαύστε τον λοιπόν, ένα πνεύμα γεμάτο βαθιά σκέψη  αγάπη για τη ζωή και τους ανθρώπους.

 1.  Είστε μια πολύ δημιουργική πέννα. Έχετε βραβεία και γνωρίζω καλά το πόσο σας εκτιμούν οι Αναγνώστες αλλά κυρίως το πόσο σας παραδέχονται οι ομότεχνοί σας συγγραφείς. Ότι γράφετε οι Αναγνώστες το διαβάζουν "απνευστί" και περιμένουν το επόμενο. Τι σας ώθησε να αφήσετε την σκέψη σας, την φαντασία σας αλλά σαφώς τις γνώσεις σας να "τακτοποιηθούν" σε ένα βιβλίο; Στο πρώτο σας βιβλίο;,

Έπρεπε από κάπου να κρατηθώ. Η «σοσιαλιστική» Κίνα, εισέβαλε στο μυθικό Βιετνάμ, εγώ παλιός μαοϊκός. Θρύψαλα το όνειρο. Μια γυναίκα μ’ εγκατέλειψε, συνέβη και το αδιανόητο, όφειλα λοιπόν πάση θυσία να «φωτίσω τις αιτίες», να τις ερμηνεύσω. Να αναψηλαφίσω την πραγματικότητά  μου. Γιατί όλες οι αιτίες της ήττας μας, κρύβονται μέσα μας. Είχα ανάγκη να βάλω μια τάξη στη διαφαινόμενη τότε καθαρά, αταξία της ζωής μου. Ο άνθρωπος έλεγε ο Ορτέγα Υ. Γκασσέτ, είναι ένα είδος οντολογικού κενταύρου. Κατά το μισό βυθιζόμενος στη φύση, και κατά το μισό υπερβαίνοντάς την. Μας έχει δοθεί η αφηρημένη δυνατότητα της υπάρξεως, όχι όμως και η πραγματικότητα. Αυτήν πρέπει να την κατανοούμε την κάθε στιγμή, στην κάθε συγκυρία.

2.   Πόσο εύκολα εκδόσατε τα βιβλία σας, και πόση υπομονή  χρειάζεται ένας χαρισματικός άνθρωπος, για να δει το έργο του στο χαρτί;

Όλα εξαρτώνται από την τύχη. Χρειάζεται μόνο να κρατάμε μέσα μας αγάπη και καλοσύνη. Και αυτό δεν είναι θέμα βούλησης. Ή τόχεις ή δεν τόχεις. Κάθε περίπτωση πάντως είναι ξεχωριστή. Ούτως ή άλλως η λογοτεχνία «τόκος εν καλώ εστί».

    3. Όταν ένας Συγγραφέας γράψει ένα βιβλίο και έρθει η καταξίωση από όλους, πόσο "βάρος" προσθέτει η διάκριση αυτή στην μετέπειτα συγγραφική του πορεία; 

     Ποια ευθύνη γεννά μια τέτοια καταξίωση απέναντι στο κοινό των αναγνωστών που  περιμένει τη συνέχεια του έργου του;

Σε καταξιώνει μόνο εκείνος που αγαπάς. Η κοινωνική καταξίωση δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη εύσημο για ένα συγγραφέα. Το αντίθετο, μάλλον, υποδηλώνει.

Όσο για τους αναγνώστες, «ο καθείς και η ερμηνεία του». Δεν με αφορούν ως συλλογική και αόριστη έννοια. Ένας, μόνο, με αφορά. Γράφουμε για τον εαυτό μας, ο οποίος έχει δραπετεύσει από μας. Για να τον συναντήσουμε ξανά, να τον μαλακώσουμε και να συμφιλιωθούμε μαζί του. Πρόκειται για ένα τρυφερό ραντεβού με τον νόστιμο, τον ουσιώδη χρόνο μας. Ενώπιος ενωπίω.

   4. Πόσο χρόνο θεωρείτε ότι χρειάζεται ένας δημιουργός,     προκειμένου να περάσει από ένα βιβλίο σε ένα άλλο καινούριο;

Ο χρόνος έχει μόνο υποκειμενική διάσταση. Δεν μετράται με κοινό μέτρο. Ο χρόνος του ενός, είναι διαφορετικός από τον χρόνο ενός άλλου. Αποτυπώνει την ποιότητα και το βάθος της εμπειρίας του και τις άλλες απαντοχές του. Χρόνο, περισυλλέγουμε γράφοντας. Αποστάζουμε το δικό μας, χρόνο. Όποιον έχουμε, και αν έχουμε. Αυτόν προσφέρει ο συγγραφέας προς «κοινωνίαν», σ’ όποιον τον έχει ανάγκη. Τώρα, πότε στεγνώνει μέσα μας μια μνήμη, μια απώλεια, πότε εξατμίζεται και απαλείφεται, πότε κλείνει μια πληγή, πόσον καιρό της παίρνει, αυτό το διαπιστώνει κανείς εκ των υστέρων. Όταν αποτυπωθεί στο χαρτί του.

5.  Υπάρχουν γύρω μας βιβλία και συγγραφείς. Άλλα βιβλία με περιεχόμενο ιστορικό, άλλα με αισθηματικό -ρομαντικό θα έλεγα- και   άλλα που απλώς διηγούνται εμπειρίες της ζωής  του γράφοντος.  Στην εποχή μας τι είδους βιβλίο νομίζετε πως θα γίνει "ευπώλητο".

Δεν το γνωρίζω αυτό. Πάντως προωθούνται όσα βιβλία ενέχουν θεματολογία κοινωνική και ύφος διδακτικό. Μια λογοτεχνία ιδεών, και όχι του υπαινιγμού και της σιωπής, του μικρού και ατομικού, παρά μία ολιστικής θεώρησης και κοινωνιολογικών θέσεων έκθεση. Δηλαδή μια ιδεολογική ερμηνεία, γραφή, εκ διαμέτρου αντίθετη προς την λειτουργία της λογοτεχνίας. Την αισθητική αφύπνιση και ανατροπή των εγκαθιδρυμένων βεβαιοτήτων. Την διαρκή ανανέωση και καλλιέργεια της γλώσσας. Τον μετασχηματισμό της πραγματικότητας.

 6. Αν –υποθετικά- σταματούσατε να γράφετε για κάποιον λόγο, τι θα σας έλειπε περισσότερο;  Οι ώρες που σχηματίζετε τον "μύθο" σας, οι ώρες που βρίσκεστε σε αέναο ψάξιμο μέσα σε μονοπάτια ιστορίας, οι ώρες που θα περιμένετε τις αντιδράσεις του Αναγνώστη; Οι ώρες της καταξίωσης μετά από μερόνυχτα δουλειάς; Ίσως κάτι άλλο; 

Έρχεται, ούτως ή άλλως, η παλιά εμπειρία, το χαίνον τραύμα, και επιζητά τη νέα μορφή της, για να μπορέσει να υφίσταται. Ποτέ δεν ξεμένει ο άνθρωπος από καημό. Όσο για τον αναγνώστη, το ξανάπα, πως είναι μια ιδέα ανυπόστατη. Αποβαίνει, κανείς αναγνώστης. Όταν αξιωθεί να παραδοθεί και να ενδώσει σε κάποιο βιβλίο, όπως σ’ έναν έρωτα. Λίγοι το κατορθώνουν. Οι πιο πολλοί στην «ξεπέτα», στο επόμενο, μέχρι να χτυπήσουν στον τοίχο, να σπάσουν τα μούτρα τους. Εκείνος που σε αγαπά, βέβαια, είναι συνδημιουργός, το πιο καλό μισό του. Η πιο πολύτιμη εκδοχή του εγώ σου. Είναι ερωτικός σύντροφος. Ο προσδοκώμενος αναγνώστης.

  7. Γράφετε πολλά χρόνια, έχετε καταθέσει ένα πλούσιο συγγραφικό  έργο ποιο ή ποια από τα βιβλία σας ξεχωρίζετε; Έχετε κάποιο  συγγραφικό «όνειρο» που θα θέλατε να πραγματοποιήσετε;

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο βιβλίο μου. Πάντα οι άλλοι διαλέγουν, σύμφωνα με τις ανάγκες τους, κάθε φορά. Συγγραφικό, τώρα, όνειρο δεν έχω άλλο και από το να φτάσω σε υψηλότερες προοπτικές του εγώ μου. Σε κάθε περίπτωση, καλά τα λέει ο Σαββόπουλος «Τα όνειρά σου, μην τα πεις γιατί μια νύχτα κρύα μπορεί και ο ι Φροϋδιστές να βγουν στην εξουσία».

8. Είστε ένας ευγενής, καθόλου υπερόπτης Συγγραφέας. Παρόλο που η πορεία σας και ως Συγγραφέα αλλά ως άνθρωπο γενικώς θα μπορούσε να δώσει το δικαίωμα "της αίσθησης της ανωτερότητας", εσείς παρόλα αυτά είστε απλός και συγκροτημένος. Θέλω να μου εξηγήσετε τι είναι αυτό που σας κάνει να είστε τόσο δημοφιλής.

Ο συγγραφέας δεν αποτελεί ιδιότητα μόνιμη, πιστοποιείται μόνο από το αποτέλεσμα, που είναι το βιβλίο. Τώρα αν κατορθώσω να αποστάξω μια σταλαγματιά χρόνου από μέσα μου, δεν βλέπω γιατί αυτό θα πρέπει να με κάνει υπερόπτη. Μάλλον πιο λυπημένο με καθιστά, αφού με φέρνει σε βαθύτερη συνείδηση της μοναξιάς μου. Γίνεσαι «η στάμνα (του) για ένα καλοκαίρι», προσφέροντας ίσως σε κάποιον, με την ίδια δίψα, δροσιά. Ο κάθε ένας, ωστόσο, γίνεται δημιουργός όταν φτάσει στου πηγαδιού τον πάτο, και δεν ξέρω αν αυτό αποτελεί ευχή ή κατάρα, μια τέτοια εξόρυξη. Ή βυθοσκόπηση.

Γιατί μπορεί να μη βρεις νερό, αλλά σκουριασμένα παλιοσίδερα και λάσπη και φίδια μέσα σ’ αυτή τη λάσπη. Αφού για να βρεις νερό, πρέπει νάχεις πρώτα αναστενάξει, νάχουν μαζευτεί σύννεφα, να έπεσε μέσα βροχή και να μαζεύτηκε εκεί, να μην έχει εκτονωθεί σε εύκολο κλάμα.

    9. Συνήθως οι Συγγραφείς από ένα μικρό γεγονός, από μια εικόνα που πέρασε αστραπιαία από τα μάτια τους,  μπορούν να πλάσουν  έναν σκελετό για ένα έργο τους.  Εσείς,  κύριε  Μήτσου, για να γράψετε   ένα έργο σας πρέπει να το έχετε ολοκληρώσει προηγούμενα στο μυαλό σας, ακόμη και το τέλος ή στην   πορεία της συγγραφής του μπορείτε και επεμβαίνετε και ίσως να αλλάζετε πολλά  που αρχικά είχατε σκεφτεί.

Έρχεται η στιγμή, «σταλμένη από ένα χέρι που είχες κάποτε αγαπήσει», οπότε εσύ πρέπει τότε να την διαχειριστείς. Την νοσταλγία, η οποία δεν είναι ποτέ παρελθόν, παρά μόνο απαιτητικό παρόν και η μελλοντική μας προοπτική. Έτσι ξεκινά ο αγώνας της μορφής. Εφιδρώσεις, άγχος, τυραννία, αϋπνία, για να μπορέσεις να μιλήσεις απλά, σε σένα τον ίδιον. Να αναδείξεις, να δώσεις υπόσταση, σ’ ότι αναμοχλεύεται εντός σου επικίνδυνα.

10.  Για εσάς τι ακριβώς είναι το γράψιμο; Μια φυγή, μια εκτόνωση ώστε  να ισορροπείτε τα θέλω της ψυχής με την ζωή, μια συνήθεια καθημερινότητας ή ένας τρόπος  βιοπορισμού;

Δεν έχω ακόμα απόλυτη συνείδηση. Και δεν θέλω να έχω. Άμα αποκτήσω ποτέ, ίσως τότε να είναι αργά. Ο καθένας ταλανίζεται με το δικό του βάσανο, πασχίζοντας να το ορίσει ως το τέλος του.

11.  Όταν το βιβλίο που έχετε δημιουργήσει ξοδεύοντας την ψυχή και το μυαλό σας φτάνει στο τέλος και στην τελευταία του σελίδα που "γράφει" τέλος, εσείς πως αισθάνεστε;

Ότι δραπέτευσα από τη φυλακή, ότι την «σκαπούλαρα», πως δεν με πιάσανε, ούτε αυτή τη φορά, «στα πράσα».

12. Σε ένα Συγγραφέα συνηθίζεται να ρωτούν στο τέλος μιας κουβέντας,τι ετοιμάζει τώρα. Δεν θα ξεφύγω από το πλαίσιο και σας ρωτώ ευθέως τι ετοιμάζετε και σε ποιό στάδιο είναι; 

Εμείς δεν «ετοιμάζουμε» ποτέ, τίποτε. Κάποιος άλλος «ετοιμάζει», μεθοδεύει και μηχανεύεται διαρκώς. Είναι μοχθηρός και χαιρέκακος, αφού απεργάζεται τρόπους να μας αφανίσει.Για να τον αντιμετωπίσουμε και να τον γελάσουμε, εμείς ψελλίζουμε εναγώνια δικαιολογίες και ψέματα. Λέξεις δηλαδή. Κι οι λέξεις έχουν δύναμη μαγική και αποπλανητική. Σ’ αυτές ποντάρουμε, ζαλίζουν και υπνωτίζουν.

13. Κοιτώντας ενα νέο συγγραφέα στα μάτια τι συμβουλή θα του δίνατε για την μετέπειτα πορεία του ;

Να μην ξεγελαστεί ποτέ και νομίσει πως θα κερδίσει κάτι από τη λογοτεχνία, άλλο από μια βαθύτερη συνείδηση της μοναξιάς του. Τώρα αν αυτό είναι κέρδος ή ζημία, δεν είμαι σε θέση να αποφανθώ. Εξαρτάται πιθανώς από τον καθένα.

Κύριε Μήτσου, δεν φαντάζεστε πόσο ευτυχή με κάνατε με αυτήν την παραχώρηση των σκέψεων σας. Σας ευχαριστώ πολύ και επειδή πιστεύω πως ο καλεσμένος μου έχει τον τελευταίο λόγο πάντα .... κλείστε εσείς αυτήν την συζήτηση.

Τελικά να ευχηθώ νάμαστε καλά, «νάναι καλά με τα μέσα μας» «Καλόν μοι γενέσθαι τα ενδόθεν». Και να σας ευχαριστήσω πολύ.

Περισσότερα για τον συγγραφέα μας εδώ 

  

Γιούλη Τσακάλου

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ