"Η ΓΚΙΛΟΤΙΝΑ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ" ΦΑΙΔΩΝ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
Εναι μία πολύ ευχάριστη έκπληξη για τους φίλους αναγνώστες το "ντεμπούτο" του Φαίδωνα Κυριακού στην λογοτεχνία με αυτό το εκπληκτικό βιβλίο. "Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου" έχει αποσπάσει ήδη επαινετικές κριτικές και, διαβάζοντάς το, αντιλαμβάνεσαι ότι είναι απόλυτα εύστοχη κάθε διθυραμβική κριτική, που θα συνεχίζεις να διαβάζεις, γιατί το έργο πληρεί κάθε τι που συνθέτει ένα συγγραφικό αριστούργημα.
Παρακολουθούμε τις τελευταίες ώρες της ζωής δύο θανατοποινιτών σε ένα ανήλιο, υγρό και σκοτεινό κελί ενός άθλιου δεσμωτηρίου του Ναυπλίου το 1872.
Ένα απρόσμενο γεγονός γίνεται η αιτία να αναβληθεί για την επομένη ημέρα η εκτέλεσή τους αναπτερώνοντας το ηθικό τους για ευνοϊκότερη έκβαση. Βρίσκονται έτσι δυό τελείως διαφορετικοί χαρακτήρες, από δύο διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, να έχουν ένα κοινό. Το κοινό τους μέλλον για εκτέλεση..... Περνούν βασανιστικά, αλλά αναγκαστικά, τρείς ολόκληρες μέρες, αναπολώντας συνεχώς γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές τους με διαφορετικό τρόπο για τον καθένα.
Λίγος χρόνος....πολλά να ειπωθούν... Μπορεί να βρεθεί κανένας κρίκος που να ενώσει το ξεχωριστό παρελθόν των δύο κόσμων; Ο ένας, ο Πάρις, γόνος ευγενικής Γαλλικής καταγωγής, γεννημένος στην νήσο Μήλο από Ελληνίδα μητέρα.. Ο άλλος, ο Λιανός, ξεθεμελιωμένος από την πατρική γη της νήσου Χίου μετά την αιματοβαμμένη σφαγή από τους Τούρκους το 1822.
Ο συγγραφέας μας διεισδύει στον ψυχικό κόσμο των δύο μελλοθανάτων και ,με αφοπλιστικό τρόπο, αφουγκραζόμαστε τον φόβο του θανάτου, που τους έχει κατακλύσει. Μετά την ανέλπιστη ολιγόχρονη παράταση ζωής, η μαύρη κλεψύδρα του χρόνου αδειάζει απελπιστικά γρήγορα και μαζί της "αδειάζει "η ψυχή τους.
Αισθάνονται κενοί με εμφανείς τις ανθρώπινες αδυναμίες για την απουσία του μέλλοντος απ τις ζωές τους και αρχίζουν να ανακαλούν στην μνήμη τους στιγμές που τους σημάδεψαν Απολογισμοί, ερωτήματα, σκέψεις και στοχασμοί κυριαρχούν. "Το τίμημα της ζωής είναι ο θάνατος. Όχι ο δικός μας θάνατος, παρά ο θάνατος των ανθρώπων που αγαπάμε"(Πάρις...σελ. 457)
Με μία συγκλονιστική αφηγηματική γραφή, θετικά πρωτόγνωρη για νέο δημιουργό, και πιστά εναρμονισμένη με την εποχή εκείνη που διαδραματίζεται η υπόθεση, ο Φ. Κυριακού δίνει την σκυτάλη του λόγου στους δύο καταδικασμένους να μας "ταξιδέψουν πίσω στο χρόνο. Μεταφερόμαστε με τον Πάρι, τον κύριο αφηγητή, στην γενέτειρά του την Μήλο και γνωρίζουμε από κοντά το χρονικό της ανασκαφής και ανακάλυψης του περίφημου αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου και της μεταφοράς της στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.Μετά την περιπλάνηση του ήρωα και το ενδιαφέρον του για μουσεία και εκκλησίες στο Παρίσι ,όπου έχει ήδη μεταβεί, θα γνωρίσουμε τον Λουί Μπράιγ και την σημαντική ανακάλυψη της μεθόδου ανάγνωσης τυφλών.
Συναντάμε τον γνωστό ζωγράφο Ντελακρουά και εντυπωσιαζόμαστε από τους δύο πίνακές που απεικονίζουν ολοζώντανα την "Σφαγή της Χίου" και την "Έξοδο του Μεσολογγίου". Μπροστά από την σπασμένη προτομή του Ινωπού από την Δήλο, σε άλλη χρονική στιγμή, ο Πάρις σκέπτεται: "Είναι μακριά από την πατρίδα του....ίσως γι αυτό είναι κομματιασμένος". Πληροφορούμαστε στη συνέχεια για ενέργειες των Φιλελλήνων για την επανάσταση το 1821 και φθάνουμε μέχρι την ιστορία της χρήσης της λαιμητόμου το 1834.
Γνωρίζουμε την ερωτική επιθυμία του Πάρι για μία γυναίκα που φοβόταν ότι δεν θα κατακτήσει. "Η γυναίκα των ονείρων μου αποχωρούσε απ το μέλλον μου", λέει! Με τον Λιανό περνάμε στα μαστιχοχώρια της Χίου και μαθαίνουμε το "κέντημα", τα κοψίματα στην φλούδα των σχίνων για τρέξει το πολύτιμο "δάκρυ", η μαστίχα. "Και ξαφνικά, Τί τα θες, ήλθαν του κόσμου τ άσχημα μονορούφι. Η σφαγή!" Ανατριχιάζουμε με την κινηματογραφική περιγραφή της σφαγής των κατοίκων της Χίου το 1822. Χάνει την οικογένειά του και πωλείται σκλάβος. Θα καταφέρει να δραπετεύσει και, περιδιαβαίνοντας βουνά και πεδιάδες, θα συναντήσει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Στις μάχες αντικρίζει πρώτη φορά νεκρούς Τούρκους και στοχάζεται: "Άμα σου πώ που δεν πίστευα πως πεθαίνουν, θα γελάσεις.....".Η σφαγή ,πραγματικό γεγονός, ξένων περιηγητών στο Δήλεσι το 1870 τον σημαδεύει καθοριστικά.
Ποια η αιτία της καταδίκης τους σε θάνατο; Ποιά η τύχη των ανδρών αυτών; Θα οδηγηθούν στο ικρίωμα και πότε;
Η πλοκή της υπόθεσης δίνεται σε δύο χρόνος, στο παρελθόν και παρόν(1872) και είναι μοναδικά σχεδιασμένη με μελετημένους ψυχολογικά τους χαρακτήρες.
Η εναλλασσόμενη ψυχοσύνθεσή τους είναι ρεαλιστική και ανθρώπινη.
Αποφεύγοντας να αποκαλύψω ουσιώδεις λεπτομέρειες της ιστορίας, θα πω μόνον τούτο: Κατά την γνώμη μου, θα μπορούσε να ανεβεί στο θεατρικό σανίδι, αυτούσιο, αριστουργηματικό, χωρίς διάλειμμα για ανάσα.
Εντυπωσιάζει η εύλογη έρευνα
που έχει σίγουρα προηγηθεί, ώστε να
αποτυπωθούν σωστά τα ιστορικά γεγονότα και να αφομοιωθούν εύκολα με την ορθή
χρήση της γλώσσας της εποχής του 19ου αιώνα. Εντυπωσιάζει επίσης η ωριμότητα του δημιουργού
σε όλα τα επίπεδα ώστε καθιστά την "Γκιλοτίνα του Ναυπλίου" σημείο
αναφοράς στο βιβλίο χώρο. Πολλά συγχαρητήρια!
Νατάσα Μουτούση
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου