Ολική Έκλειψη Καρδιάς Μαρία Παναγοπούλου
Εκδόσεις Ψυχογιός
Όλα αυτά τα χρόνια της αναγνωστικής μου πορείας, της οπτικής και κριτικής σκέψης απέναντι στο βιβλίο, έχω συγκινηθεί και έχω βουρκώσει με δεκάδες βιβλία.
Η «Ολική Έκλειψη Καρδιάς» της Μαρίας Παναγοπούλου κινητοποίησε μέσα μου μία θαλασσοταραχή συναισθημάτων.
Νοσταλγικές αναμνήσεις, έχουν αφήσει βαθύτατα αχνάρια μέσα μου, συναισθήματα ανάμεικτα, που έχουν διαποτίσει κάθε μόριο και κύτταρο του σώματός μου μιας εποχής, μαγικής, ανεπανάληπτης, απαστράπτουσας, για όλους αυτούς τους τυχερούς-ναι, μόνο τυχερούς- που έζησαν την δεκαετία του ΄80 και μια ευκαιρία για τους νεότερους, να πάρουν μία γεύση από την αθωότητα και την ανεμελιά, την καθημερινή ανθρώπινη επαφή, πολύ πριν εισβάλει στην ζωή μας, η λαίλαπα της ψηφιακής εποχής με αλλαγές σφροδρότατες και καταιγιστικές.
Τότε, που το γουόκμαν και η κασέτα- λατρεμένα προσωπικά μου αντικείμενα- ήταν στην κορυφή των γκάτζετ της εποχής, απαραίτητο αξεσουάρ κάθε σχολικής τσάντας και προπάντων, συνοδευτικό των σχολικών μας εκδρομών. «μερικές φορές, αισθάνομαι λιγάκι αγχωμένη, ότι τα καλύτερα απ’ όλα τα χρόνια έχουν περάσει» στίχοι, από το ένα και μοναδικό «total eclipse of the heart» , το ομότιτλο τραγούδι, της ανεπανάληπτης Βonnie Tyler, σκιαγραφεί απόλυτα την συναισθηματική μου κατάσταση, καθώς γυρίζω τις σελίδες του βιβλίου της Μαρίας, με τα υπομνήματα στο τέλος κάθε σελίδας να προκαλούν μία έντονη συναισθηματική φόρτιση, καθώς γεγονότα, καταστάσεις και αντικείμενα εκείνης της εποχής, βομβαρδίζουν την σκέψη μου, σχηματίζοντας στο πρόσωπό μου ένα φαρδύ, λαμπερό χαμόγελο για όλες εκείνες τις μοναδικές στιγμές, που φωλιάζουν μέσα μου, σαν ένα ιερό φυλακτό, σαν ένα πολύτιμο κόσμημα, τόσο καλά προστατευμένο, που τίποτα και κανένας δεν μπορεί ν΄ αφαιρέσει.
Τότε, που η ραδιοπειρατεία, επέτρεπε τα «αφιερωμένα εξαιρετικά» μουσικά κομμάτια, ενώ, η νεανική αργκό «Δεν ξέρω πώς την είδε η έτσι σου, δικέ μου» και οι γλωσσικοί ιδιωματισμοί των νέων, «εγώ, βασικά, έπαθα πλάκα» να σημαδέψουν μία γενιά και πολλά από αυτά να ενσωματωθούν στην σύγχρονη εποχή. Τότε, που οι στιλιστικές υπερβολές (μακριά χαίτη, φράντζες «λασπωτήρες» σε ποικίλα μεγέθη κοκκαλωμένες από την υπερβολική χρήση της λακ, περμανάντ, πέρλες και στρας παντού, πουκάμισα με βάτες, κοκάλινα γυαλιά «πιατάκια» κ.α.) ήταν σήμα κατατεθέν των ΄80 και δυναμικά χαρακτηριστικά του ρεύματος της εποχής.
Και φυσικά, δεν θα παραλείψω- το σπουδαιότερο για μένα- το ανέμελο παιχνίδι στον δρόμο της γειτονιάς (μπάλα, μήλα, μακριά γαϊδούρα, πετροπόλεμος, κρυφτό κ.α.) μετά την μελέτη των σχολικών μαθημάτων, έβγαινες για ουσιαστικό παιχνίδι και γυρνούσες, «μόλις αρχίζει να νυχτώνει» ήταν η απάντηση, στην ερώτηση των γονιών « τι ώρα θα επιστρέψεις» και αν είχες οικονομήσεις και κάποιο επιπόλαιο τραύμα με λίγο οινόπνευμα, το πολύ ιώδιο περνούσε και το επόμενο λεπτό έτρεχες, σα να μην συνέβη τίποτα.
Αυτή η άγνοια κινδύνου, η αυθεντικότητα, οι χαρακτήρες «χύμα», η αθωότητα και η αγνότητα των προθέσεων και των πράξεών μας, ήταν σαφώς γνωρίσματα των 80ς, μιας εποχής, που δεν υπήρχε λογική, καθώς το υπερβολικό στοιχείο καθόριζε τα πάντα. Ωστόσο, ζήσαμε, δεν επιβιώσαμε απλά, γευθήκαμε την ανυπέρβλητη ελευθερία σε όλους τους τομείς και ναι, φθάσαμε στο σήμερα, χωρίς να κλειστούμε στην «γυάλα», χωρίς την σημερινή προστατευτικότητα που αγγίζει τα όρια της ψύχωσης.
Απ όλα τα παραπάνω, η Μαρία αποτυπώνει στο χαρτί μικρές δόσεις και βέβαια, είναι υπεραρκετές για να περάσει στον αναγνώστη το στίγμα της εποχής. Σαν κινηματογραφικό φιλμ, πέρασαν μπροστά από τα μάτια μου όμορφα χρόνια και αναμνήσεις μοναδικές, μιας εποχής που δεν θα ξανάρθει.
Είδα την ζωή μου, όλα, όσα έζησα και νόμισα για μια στιγμή, ότι γράφει για μένα…συνεπαρμένη από μια γλυκιά νοσταλγία για τα ξέγνοιαστα χρόνια της εφηβείας μου και της μετέπειτα ενηλικίωσής μου, τότε που η ανθρωπιά και η ουσιαστική ανθρώπινη επαφή είχαν τον πρώτο λόγο.
Η ολική έκλειψη καρδιάς της Μαρίας Παναγοπούλου, εκτός από το υπέροχο εξώφυλλο με την ανάγλυφη καρδιά (δεν θα παρέλειπα ν ΄αναφερθώ), είναι μία κοινωνική περιπέτεια δράσης, μ΄ έντονο μυστήριο, με φόντο την δεκαετία του ΄80. Εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς, κρατάει σ΄ εγρήγορση τον αναγνώστη, κινητοποιώντας όλες του τις αισθήσεις, κάτι, το οποίο συναντήσαμε και στα προηγούμενα βιβλία της, γιατί, ενώ διαβάζεις και αγωνιάς για την εξέλιξη της δράσης και την έκβαση της ιστορίας, μέσα σε μία κατάσταση αβεβαιότητας, ξαφνικά βρίσκεσαι στις τελευταίες σελίδες (γιατί μόνο τότε αποκαλύπτεται η αλήθεια) ν΄ αναφωνείς, «α έτσι έχουν τα πράγματα» αντιστρέφοντας για μία ακόμη φορά τις αρχικές σου προσδοκίες.
Τον Ιούλιο του 1983, η κεντρική ηρωίδα, η Αρετή, ταξιδεύει εν πλω, με τους «κολλητούς» της από το λιμάνι του Πειραιά για Τήνο. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού ο σύντροφός της, Αντρέας, εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Οι αρχές θεωρούν, ότι έπεσε στην θάλασσα για άγνωστο λόγο και πνίγηκε. Πέντε χρόνια αργότερα, η Αρετή αποφασίζει να ξαναφτιάξει την ζωή της, μετά από μία περίοδο βαθιάς θλίψης και πένθους. Παντρεύεται τελείως ξαφνικά και απροσδόκητα, χωρίς να το γνωρίζει κανένας, μ΄ έναν συνάδελφό της, τον Ισίδωρο. Πόσο εύκολα άραγε, μπορεί να γιατρευτεί η ψυχή από τον απρόσμενο χαμό, ενός ανθρώπου που έχει ριζώσει μέσα σου;
Αρκεί μία στιγμή για ν΄ ανατραπούν τα πάντα και τότε, καλά θαμμένα ψέματα και λανθασμένες επιλογές να ξεχυθούν σα χείμαρρος, που δοκιμάζει δυνατές φιλίες και τον έρωτα να έχει τον πρώτο λόγο. Ποιο θα επικρατήσει; Θα επέλθει μία ισορροπία ανάμεσα στον έρωτα και την φιλία, καθώς και τα δύο είναι αναπόσπαστα στοιχεία της ζωής ενός φυσιολογικού ανθρώπου;
Τα συναισθήματα της σταθερότητας και της ασφάλειας που εμπνέουν οι παιδικοί φίλοι, είναι πολύ πιο δυνατά, όταν νιώθουμε τον ανεμοστρόβιλο του έρωτα να μας χαλιναγωγεί και να ελέγχει την σκέψη μας; Θα υπάρξει μία χρυσή τομή μεταξύ των δύο ή οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρες και επιζήμιες για την ψυχοσύνθεση του ατόμου;
Σαφώς και το κεντρικό θέμα γύρω από το οποίο περιστρέφεται η ολική έκλειψη καρδιάς της Μαρίας Παναγοπούλου, είναι η δυνατή φιλία, που χτίζεται με σταθερές βάσεις από την παιδική ηλικία και μάλιστα, με την ιερότητα που είχε ο δεσμός της φιλίας κατά την δεκαετία του ΄80. Τότε που οι φιλίες ήταν ουσιαστικότερες, στηρίζονταν στην ανθρώπινη επαφή, δεν δημιουργούνταν, ούτε κρύβονταν πίσω από οθόνες και πληκτρολόγια. Υπήρξε το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής μας και το πιο ιερό, ανεξάντλητη, ανιδιοτελής, αληθινή!
Μικρά περιεκτικά κεφάλαια συνθέτουν το βιβλίο, δίνοντας στον αναγνώστη την ευκαιρία να κατανοήσει τις εξελίξεις και τις αντιδράσεις των ηρώων σε αυτές, δημιουργώντας του μία γλυκιά αγωνία. Η Μαρία πετυχαίνει ν΄ αναδείξει σημαντικά γνωρίσματα των χαρακτήρων του βιβλίου, σκιαγραφώντας άρτια την προσωπικότητά τους.
Είναι φανερό, ότι ο λόγος της εξελίσσεται σε κάθε νέα συγγραφική της δουλειά, πιο ώριμος και στιβαρός από ποτέ, διαπνέεται από μία καλαισθησία, προκαλώντας αβίαστα το ενδιαφέρον του αναγνώστη, δίνει μία ζωηρότητα και ένα χρώμα στο κείμενο.
Γράφω τις σκέψεις μου για το βιβλίο, υπό τους στίχους και την νοσταλγική μελωδία του ομώνυμου τραγουδιού, ενώ την ίδια στιγμή, παίζει το βίντεο προετοιμασίας για την συναυλία του Λουκιανού Κηλαηδόνη στην Βουλιαγμένη, ξεκλέβοντας την ματιά μου, φορτίζοντάς με συναισθηματικά και διακόπτοντας την ροή της σκέψης μου. Πόση τρυφερότητα, πόση συγκίνηση ξεπηδούν απ΄ αυτές τις νοσταλγικές εικόνες! Εικόνες ανεξάντλητες, αναμνήσεις μοναδικές των παιδικών μας χρόνων!
Ένα ξεχωριστό βιβλίο για μένα υπήρξε η ολική έκλειψη καρδιάς, γιατί με άγγιξε σε βάθος και είναι ωραίο να συμβαίνει αυτό, γιατί ήρθε σα βάλσαμο σε μία πολύ δύσκολη περίοδο για μένα, απόρροια ενός εγκλεισμού που κάποιοι μας επέβαλλαν, καταρρακώνοντάς μας σωματικά και ψυχικά, αφού στερηθήκαμε τα αυτονόητα: την αληθινή ανθρώπινη επαφή και αγκαλιά. Γλυκό, τρυφερό, ανθρώπινο, αληθινό ένα όμορφο βιβλίο, που είναι αδύνατον να ξεχάσεις!
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου