ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ γράφει η Μαντώ Μάκκα για το βιβλίο "Ο θλιμμένος κλόουν" Παναγιώτης Σκιαδάς - Εκδόσεις Νίκας

Ο θλιμμένος κλόουν
Παναγιώτης Σκιαδάς - Εκδόσεις Νίκας

Με μία άκρως ανθρώπινη συλλογή διηγημάτων ο Παναγιώτης Σκιαδάς ,  έχοντας ήδη διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, συστήνεται στο ελληνικό κοινό. Δεν θα περίμενα τίποτα λιγότερο από τον Παναγιώτη διότι εκτός από εξαίρετος ιατρός είναι πάνω απ’ όλα Άνθρωπος!

Η φράση του Μενάνδρου ««Ώς χαρίεν ο άνθρωπος, όταν άνθρωπος ή» που σημαίνει ‘Τι ωραίο πλάσμα που είναι ο άνθρωπος, όταν έχει ανθρωπιά’ είναι ο κοινός άξονας των δεκατεσσάρων διηγημάτων της συλλογής.

Ξεκινάει με την συγκλονιστική ιστορία ‘Το πρωτόκολλο’, το οποίο άξια απέσπασε το 1^ο βραβείο στο πλαίσιο του 1^ου Διαγωνισμού Διηγήματος των εκδόσεων «Νίκας». Η δραματική ιστορία διαδραματίζεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας την περίοδο της πανδημίας.

[ Για μερικά λεπτά ένιωσα την απελπισία και την υβριστική έπαρση ενός μικρού Θεού που αποφάσιζε για το πεπρωμένο δυο ανθρώπων. Ήξερα κατά βάθος ότι η επίκληση του πρωτοκόλλου δεν ήταν παρά ένα ελεεινό άλλοθι που θα πλήγωνε εφεξής σαν μαχαίρι τη συνείδησή μου. ]

Ακολουθεί ‘Ο αετός’ που μας γυρίζει στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και απέσπασε το 2^ο βραβείο στο πλαίσιο του 2^ου Διαγωνισμού Διηγήματος των εκδόσεων «Νίκας» & περιλαμβάνεται στο συλλογικό έργο με τίτλο «Αφανείς ήρωες του 1821».

Μία από τις αγαπημένες μου ιστορίες τιτλοφορείται ’12 ευρώ και 90 λεπτά’ και απεικονίζει την ευκολία της αρνητικής κριτικής που ασκούμε αλλά και τον καθωσπρεπισμό που μας ορίζει.  Απέσπασε το βραβείο Διηγήματος στο πλαίσιο του 1^ου Λογοτεχνικού Διαγωνισμού των εκδόσεων «Ηλιαχτίδα».

[ Ψυχροί αριθμοί αναδύονται αδιάκοπα στην οθόνη του υπολογιστή κι εγώ δεν είμαι παρά ένας απλός διεκπεραιωτής ατέρμονων προσθαφαιρέσεων στο αχανές σύμπαν του χρήματος…

 Ντράπηκα. Ένιωσα ότι είχα αρχίσει ξαφνικά να συρρικνώνομαι, να μεταμορφώνομαι σε ένα γλοιώδες έντομο, μια σιχαμερή κατσαρίδα που σέρνεται στο χώμα. ]

Με την ιστορία ‘Η γριά σοπράνο’ παρακολουθούμε την αποκαθήλωση μίας ντίβας, τη μοναξιά, τη φθορά και την αναπόφευκτη πτώση της αυλαίας.

[ Ένα ασυνήθιστο χαμόγελο ικανοποίησης είχα αποκρυσταλλωθεί στο κέρινο πρόσωπο, λες και μια ανείπωτη ευτυχία είχα ανεξίτηλα αποτυπωθεί σ’ αυτό πριν τη στερνή βαρκάδα στον Αχέροντα. Ήταν σαν να ειρωνευόταν τη ζωή, που δεν είχε καταφέρει την ύστατη ώρα να της στερήσει μια φευγαλέα αναλαμπή χαράς από εκείνες που καμιά φορά αρκούν για να πεισθεί κανείς ότι το σύντομο πέρασμα από τα εγκόσμια αξίζει τελικά την οποιαδήποτε θυσία. ]

 

Στη ‘Vipera lebetina’ ο συγγραφέας μας θυμίζει ότι το γιατρικό της ζωής είναι η αγάπη ενώ στο ομώνυμο διήγημα ‘Ο θλιμμένος κλόουν’ διαγράφεται η γέννηση της ελπίδας και η ευτυχία του να μοιράζεις χαρά.

[ Για πρώτη φορά στη ζωή του ένιωθε μια απέραντη ευτυχία. Είδε τους δυο ανθρώπους που αγαπούσε όσο τίποτα στον κόσμο να λησμονούν έστω για λίγο τα βάσανά τους και μια άφατη υπερηφάνεια φούντωσε μέσα του. Εκείνη ακριβώς η στιγμή σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή του, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας ελπιδοφόρας καριέρας. Ένας γελωτοποιός είχε μόλις γεννηθεί. ]

‘Η τιμωρία’ φανερώνει τα κρυμμένα τέρατα μέσα στους ανθρώπους και την παράνοια που μας περιβάλλει.

[ Όλη η γειτονιά ήξερε, αλλά δεν αντιδρούσε. Έβλεπε, άκουγε, αντιλαμβανόταν, αλλά απείχε. Μια μικρή κοινωνία που υιοθετούσε απόλυτα τον άγραφο κανόνα που επιτάσσει τον αυστηρό περιορισμό του ενδιαφέροντος στον χώρο που ορίζουν οι τοίχοι του σπιτιού και που μεθερμηνεύει κάθε περιστασιακή εξέγερση της ηθικής συνείδησης ως προπομπό μιας άσκοπης εμπλοκής σε μπελάδες. Αδιάφορο αν μια τέτοια σιωπή και ανοχή ισοδυναμεί στην πράξη με συνενοχή. ]

Οι εναλλαγές από την τριτοπρόσωπη στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση, οι λογοτεχνικές αναφορές και η μαεστρία με την οποία χειρίζεται ο συγγραφέας τη γλώσσα συνωμοτούν στην γέννηση εικόνων.

Η διαπίστωση του Καβάφη «Την μια μονότονη ημέραν άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί…Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει», αναμφίβολα ακολουθεί το σύνολο του βιβλίου. Μια κοπιαστική, εξαντλητική καθημερινότητα που μας καταβάλλει όλους.

[ Ήμασταν βαριεστημένοι συνεπιβάτες ενός συρμού, που κινούνταν υποτονικά σε μια άχαρη διαδρομή και ψάχναμε ασήμαντες αφορμές για να εξωραΐσουμε κάπως το ταξίδι, αποσείοντας από πάνω μας τις ευθύνες της προσωπικής μας μιζέριας. ]

Η ματαιόδοξη και εγωκεντρική θεώρηση της ζωής, η αδιαφορία, ο πόνος, η προκατάληψη, η μοναξιά, η παράδοση, η εθελοτυφλία και οι ταμπέλες μας οδηγούν στην αποξένωση και την κτηνωδία.

[Νεκροταφεία είναι τα άλμπουμ, που δεν εξυπηρετούν τίποτα περισσότερο από το να ιστορούν αποσπασματικά και επιλεκτικά όμορφες στιγμές από το παρελθόν, αγνοώντας επιδεικτικά τις σκοτεινές και πικρές πλευρές του βίου των πρωταγωνιστών τους. ]

Αγάπησα ‘Το ψόφιο γατί’ όπου πολύ σοφά ο συγγραφέας αναφέρει ότι “πρέπει να ξέρεις πόση αλήθεια αντέχει ο άλλος”. Γιατί άραγε μας είναι δύσκολο να βρούμε τη συμπόνια μας;

[ Όταν το τίμημα από την αποκάλυψη της αλήθειας είναι σκληρό και απάνθρωπο, δεν είναι σφάλμα να αποκαλύψεις ένα μέρος της ή έστω το κομμάτι εκείνο που δεν θα πληγώσει τον άλλο. Στο κάτω κάτω δεν είναι δα και κανένα έγκλημα να πεις ένα μικρό, αθώο ψέμα, που δεν θα βλάψει κανέναν. Το να σκοτώσεις την ελπίδα για χάρη της αλήθειας για μένα τουλάχιστον, είναι λάθος. Είναι σαν να σκοτώνεις έναν άνθρωπο. Πώς θα πεις κατάμουτρα σε μια μάνα ότι το παιδί της πεθαίνει; ]

Κάποιες φορές ‘Το ανθρωπάκι’ είναι αυτό που θα μας εξιλεώσει μπροστά στην αδικία που καθημερινά πράττεται μπροστά μας.

[ Αυτός ήταν ο Κοσμάς: άοσμος, άνοστος, άχρωμος, άνευρος. Σχεδόν αόρατος. Ένας ταλαίπωρος, ένας κακομοίρης, ένα ταπεινό ανθρωπάκι. Ευεπίφοροι όπως ήμασταν στη δημιουργία στερεοτύπων, τον είχαμε κατατάξει ομόφωνα, τελεσίδικα και με συνοπτικές διαδικασίες στη συνομοταξία των δυστυχών εκείνων ανθρώπων που έρχονται στη ζωή αθόρυβα, δίχως τυμπανοκρουσίες, διαγράφουν μια πορεία χωρίς κυματισμούς, χωρίς υπερβολές κι εξάρσεις και κάποια μέρα χάνονται το ίδιο απαρατήρητοι, χωρίς θρηνωδίες, χωρίς ν’ αφήσουν σημάδια στη μνήμη των ανθρώπων, χωρίς να τους αποζητά κάποιος και χωρίς να λείπουν από κάποιον. ]

Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Μπορούμε να αλλάξουμε μια κοινωνικοπολιτική πορεία που από τα γεννοφάσκια μας έμαθαν ότι έτσι έχουν τα πράγματα; Μπορεί η πιεστική ανάγκη για τον βιοπορισμό να μην καταπατήσει τις ηθικές μας αναστολές; Και πότε η ναρκισσιστική αυταρέσκεια θα σταματήσει να μας οδηγεί;

Ο εχθρός είμαστε εμείς, η μοίρα μας είναι κοινή και κάθε μικρή ή μεγάλη απόφαση που παίρνουμε δυστυχώς έχει αντίκτυπο στον κόσμο. Αγάπη και λίγη παραπάνω ανθρωπιά μωρέ…

 

 

Φωτο: Μαντώ Μάκκα

Η Μαντώ Μάκκα γεννήθηκε το Μάιο του 1980 στην Αθήνα.  Αποφοίτησε από το Κλασσικό Λύκειο Αναβρύτων.  Παρακολούθησε μαθήματα Αγγλικών και  Οικονομικών & Marketing.

Ακολούθησαν μαθήματα Δημιουργικής γραφής με τη Στεύη Τσούτση και  Εικαστικών & Ιστορίας Τέχνης με την Άννα Παππά. Τελευταία ήρθε η Εξειδίκευση στη Μετάφραση στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και η Εισαγωγή στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία και διδασκαλία αγγλικής γλώσσας σε μαθητές άλλων γλωσσών από το Πανεπιστήμιο του Leicester.
Παράλληλα ζωγραφίζει και κατασκευάζει κοσμήματα από πέτρα.
Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στο διαδίκτυο.
Έχει εργαστεί ως Καθηγήτρια Αγγλικών και ως διαχειρίστρια διαδικτυακών εφημερίδων.
Είναι μέλος της Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων και  της Επιτροπής Μετάφρασης & Γλωσσικών Δικαιωμάτων του Pen Greece.
Το 2020 το παραμύθι της «Τα ροζ Χριστούγεννα» περιλήφθηκε στο βιβλίο «Santa Παραμύθια, 22 Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες» των εκδόσεων Νίκας. Το 2021 κυκλοφόρησε η πρώτη της συλλογή διηγημάτων «Όταν η ζωή σου δίνει λεμόνια» από τις Εκδόσεις Νίκας . Το 2022 το διήγημα της «Τραμουντάνα» διακρίθηκε και συμμετείχε στην συλλογική έκδοση του Ιανού «Το ρούχο». Την ίδια χρονιά διακρίθηκε και το διήγημά της «Φως», το οποίο συμμετείχε στην συλλογική έκδοση των Εκδόσεων Αγγελάκης «Ανθρώπινες Σχέσεις. Ένα σχολείο που δεν τελειώνει ποτέ.
Η συλλογή διηγημάτων «Αγκούσα» είναι το δεύτερό της βιβλίο από τις Εκδόσεις Νίκας.