Συνέντευξη του συγγραφέα Θοδωρή Παπαθεοδώρου στη Γιούλη Τσακάλου στον Ελεύθερο Τύπο για το βιβλίο «Γη της πικραμένης Παναγιάς», Εκδόσεις Ψυχογιός

Συνέντευξη του συγγραφέα Θοδωρή Παπαθεοδώρου στη Γιούλη Τσακάλου – Ελεύθερος τύπος 23/04/24

 

ΒΙΒΛΙΟ : «ΓΗ ΤΗΣ ΠΙΚΡΑΜΕΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ» εκδόσεις Ψυχογιός

++

Ένα βιβλίο για τους λαβωμένους ψυχικά και σωματικά ήρωες  της αιματηρής ιστορία της Κύπρου. Ελπίζω να καταφέρουμε περπατήσουμε κάποτε  στα μονοπάτια της Μεγαλονήσου χωρίς να πονάμε καθώς ξετυλίγονται μπροστά μας οι εικόνες ενός πολέμου που άφησε πίσω του συντρίμμια αγνοούμενους, ορφανά και διχοτομημένες πατρίδες!

1-Τι σηματοδοτεί για εσάς, κ. Παπαθεοδώρου, η συγγραφή του μυθιστορήματος «Γη της πικραμένης Παναγιάς» από τις εκδόσεις Ψυχογιός;

Η τραγωδία της Κύπρου είναι η πλέον πρόσφατη πληγή του Ελληνισμού που ακόμη αιμορραγεί αγαπητή κ. Τσακάλου. Τηρουμένων των αναλογιών και των μεγεθών, πληγή εφάμιλλη της Μικρασιατικής καταστροφής, αλλά και με ορατές τις παθογένειες του Ελληνισμού, τον διχασμό και τον εμφύλιο σπαραγμό. Μετά τα ιστορικά μυθιστορήματά μου για τον Εμφύλιο και τη Μικρασία, ήταν, λοιπόν, αδήριτη η ανάγκη της ενασχόλησής μου και με την Κυπριακή τραγωδία.

 

2-Πώς προέκυψε η ιδέα για το συγκεκριμένο βιβλίο; Πώς θα περιγράφατε  τη «μαγιά» του μυθιστορήματός σας;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Δίκαια του Έβρου, επάνω στην ελληνοτουρκική μεθόριο. Θυμάμαι πολύ καλά τη μέρα της επιστράτευσης τον Ιούλιο του 1974, τότε που όλοι οι άντρες του γενέθλιου τόπου μου, γιοι και πατεράδες, πήραν τα όπλα και ταμπουρώθηκαν στα χαρακώματα του ποταμού. Θυμάμαι πολύ καλά το φθινόπωρο του 1974, όταν στο σπίτι μας, αλλά και στο σχολείο, την κοινότητα και την εκκλησία, ετοιμάζαμε κούτες για τους ξεριζωμένους και τους πρόσφυγες της Κύπρου. Θυμάμαι το παιδικό μου κλάμα όταν έφτιαχνα ζωγραφιές κι έγραφα σημειώματα στα ελληνόπουλα της Κύπρου και τα έβαζα στις κούτες μαζί με τα λιγοστά παιχνίδια μου. Παρά το πέρασμα τόσων χρόνων από τότε, αυτή η θλιβερή φλόγα ποτέ δεν έπαψε να καίει μέσα μου. Κι αυτή ήταν που με ώθησε να γράψω τη «Γη της πικραμένης Παναγιάς».

Μα ήταν και η λυπηρή διαπίστωση πως στην Ελλάδα, αυτή την Ελλάδα που αποτελούσε διακαή πόθο των Κυπρίων που πολέμησαν, μάτωσαν και θυσιάστηκαν για την Ένωση μαζί της, σ’ αυτήν την Ελλάδα, λοιπόν, εδώ και πολύ καιρό διαπιστώνω με θλίψη πως η Κύπρος αντιμετωπίζεται από όλους, σχεδόν με αδιαφορία. Πηγή αυτής την λυπηρής αδιαφορίας, είναι αναμφισβήτητα η άγνοια των οδυνηρών γεγονότων. Ένα μικρό λιθαράκι στην αντιμετώπιση αυτής της άγνοιας, προσπαθεί να βάλει τούτο το μυθιστόρημα.

 

3-Η ιστορία σας είναι  μια ακόμα κραυγή αγωνίας για το θέμα του Κυπριακού;

Θα έλεγα πως είναι περισσότερο μια καταγραφή, μια κατάθεση μνήμης. Όχι ιστορικών γεγονότων ξερά, το βιβλίο δεν είναι δοκίμιο, είναι μυθιστόρημα και στοχεύει πρωτίστως στην αναγνωστική απόλαυση, δίχως αυτή δεν θα έχει πετύχει τον στόχο του.

Μα είναι ένα μυθιστόρημα ιστορικό, που πατάει επάνω στα γεγονότα, κατά το δυνατόν, με αλήθεια κι ακρίβεια αφού το μεγαλύτερο κομμάτι του χρόνου μου αφιερώθηκε στην ιστορική έρευνα. Η επιδίωξή μου, όπως σε κάθε ιστορικό μου μυθιστόρημα, είναι η κάθε αναγνώστρια και ο κάθε αναγνώστης, κλείνοντας το βιβλίο, να χαρεί την αναγνωστική εμπειρία, να συναισθανθεί και ολόκληρη την εποχή.  Όχι απλώς να διαβάσει, αλλά να ζήσει με όλες τις αισθήσεις του την Ιστορία, να την νιώσει, να την βιώσει συμπάσχοντας μαζί με τους ήρωες και τις ηρωίδες μου.

Τη Μαρίτσα από την Αμμόχωστο που γυρεύει απεγνωσμένα το μικρό αγόρι της που χάθηκε στη φωτιά της εισβολής και του πολέμου. Την Ελένη και την Ελευθερίτσα από την Λευκωσία που γυρνάνε σε δρόμους και πλατείες μαυροφορεμένες, με δυο εικόνες κρεμασμένες στα στήθη τους, ψάχνοντας αδερφό και πατέρα. Τη Χαρά από τον Γερόλακκο, διπλά βιασμένη κι αποδιωγμένη από όλους μαζί με τη Φιλίτσα, την τετράχρονη κορούλα της. Τη Χρυσταλλίτσα από τη Σκυλλούρα που λιώνει από την αγωνία έξω απ’ τις φυλακές καρτερώντας να κρεμάσουν οι Εγγλέζοι τον καταδικασμένο δεκαεννιάχρονο Μιχαλάκη της. Τον Ανδρέα, τον Μάρκο και τον Σάββα που απόμειναν φωτογραφίες ασπρόμαυρες μπρος σ’ αναμμένα καντήλια. Όλες και όλοι τους μορφές και σύμβολα του μαρτυρικού κυπριακού Ελληνισμού.

 

4-Διαβάζοντας το βιβλίο σας μου δημιουργήθηκαν πολλά ερωτήματα. Προσπάθησα να μπω στα παπούτσια των ηρώων σας, όπως της Χρυσταλλίτσα σας,  μου ήταν πολύ δύσκολο. Αναρωτιέμαι θα μπορέσουν να δικαιωθούν ποτέ; Ή θα πρέπει να ζήσουν αιώνια με τη συναισθηματική αναπηρία που τους προκάλεσε ο πόλεμος;

Φαντάζομαι πως για όσους βίωσαν παρόμοιες οδυνηρές καταστάσεις, πολέμου, κατατρεγμού και απωλειών, η συναισθηματική αναπηρία πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ο χρόνος δεν σβήνει τις αλγεινές εμπειρίες, απλώς την απαλύνει για να μπορέσει ο άνθρωπος να πορευτεί με τη δύναμη της συνήθειας. 

 

5. Παρά το ζοφερό θέμα του βιβλίου, στην αφήγησή σας υπάρχει συχνά μια ανάγκη να δικαιολογήσετε κάποιες καταστάσεις. Πρόκειται για μια επιλογή τεχνικής φύσης ή για έναν ψυχολογικό μηχανισμό άμυνας του αφηγητή απέναντι σε όσα θλιβερά αφηγείται;

Πρόκειται απλώς για τον μηχανισμό της Ιστορίας που πορεύεται πάντα με τη σχέση αίτιου και αιτιατού. Μα πρέπει να περάσει ικανός χρόνος κάποιες φορές για να κατανοήσουμε αυτή τη σχέση. Πολλάκις, τη στιγμή που συμβαίνουν τα γεγονότα, η σχέση αυτή δεν είναι καθαρή, ούτε και το μάτι των ανθρώπων που υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειές τους είναι ψύχραιμο για να αιτιολογήσει ή να δικαιολογήσει τις θλιβερές αυτές καταστάσεις. Στην Ιστορία, όμως, πάντα υπάρχουν αίτια. Πάντα.

 

6.Ποια μπορεί να είναι η λύση και πώς μπορεί εμείς να ενισχύσουμε το ρόλο μας και να αντισταθούμε αποτελεσματικά σε επίπεδο λαών;

Κάθε λαός έχει τους ηγέτες ή τον ηγέτη που του αξίζει. Κυνικό, μα ουδέν αληθέστερο τούτου. Επί παραδείγματι, οι πολιτικοί ηγέτες του κυπριακού λαού, σε Ελλάδα και Κύπρο, αποδείχτηκαν διαχρονικά, ολίγοι και ανεπαρκείς έως ουτιδανοί. Μηδενός εξαιρουμένου. Μήτε καν του Μακαρίου, αυτού που ονομάζεται στην Κύπρο «Εθνάρχης», και που λόγω της εγωπάθειας, της αρχομανίας και της απειρίας του, ο χειρότερος συνδυασμός για πολιτικό ηγέτη, έχει κάνει τραγικά λάθη.

 

8. Ποιο είναι το σημαντικότερο εφόδιο που θα θέλατε να πάρει μαζί του ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο σας;

Πως τα βιώματα και οι οδύνες των απλών ανθρώπων που άλεσαν οι μυλόπετρες της Ιστορίας πρέπει να παραμένουν άσβεστα στον νου και την καρδιά μας. Εάν δεν θέλουμε να υποστούμε ανάλογες οδύνες στο μέλλον. 

 

 

 Γιούλη Τσακάλου

Ελεύθερος τύπος 

 

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ γράφει ο συγγραφέας Νίκος Μητούσης "ΕΑΡΙΝΟ"

ΕΑΡΙΝΟ

Βάρυναν τα βήματα μας. Δεν είναι κάματος, δεν είναι απροθυμία. Είναι που τόσο καιρό χάθηκε ο προσανατολισμός μας, είναι που βγήκαμε στο φως ανέτοιμοι, γεμάτοι από τις αναμνήσεις μας, οδηγούμενοι από έναν διακαή πόθο να καλύψουμε όλα τα κενά γρήγορα, να διαγράψουμε μονοκοντυλιά τα χρόνια του εγκλεισμού.

Δεν τα καταφέραμε. Όσο και να μη το πιστεύουμε, όσο και να προσποιούμαστε κάτι άλλο, δεν είμαστε πια οι ίδιοι. Θα κουβαλάμε πάντοτε αυτή τη χαρακιά στο βλέμμα, αυτόν τον στιγμιαίο δισταγμό στο άγγιγμα. Καμιά αγκαλιά πια η ίδια, όλες με φόβο ποτισμένες, γρήγορες, χαλαρές, χωρίς νόημα, σκέτη επίφαση. Κανένα φιλί όπως παλιά, ούτε κι αυτό του Ιούδα. Όλα αέρας στον αέρα, ψεύτικα σχεδόν.

Ελεύθεροι πολιορκημένοι, περιχαρακωμένοι στον μικρόκοσμο μας, ενδεδυμένοι χιτώνες πολυπραγμοσύνης, ενστερνιζόμενοι ρόλους κοινωνικούς και κοσμοπολίτικους, πολιορκημένοι από όλες τις συμβάσεις που διαιωνίζουμε. Σκεπάζουμε την ένδειά μας με χαμόγελα φτηνά και προσποιήσεις. Αδιαφορούμε για τα τεκταινόμενα,  δηλώνουμε κουρασμένοι από ανούσιες επαναλήψεις, ενοχλημένοι από την διαφορετικότητα που πολλοί προβάλουν παντοιοτρόπως.

Μα είναι η διαφορετικότητα η γενεσιουργός αιτία για κάθε πρόοδο, ακόμα κι αν είναι επιβεβλημένη η αποδοχή της; Ερώτημα δύσκολο να απαντηθεί. Αποδεκτή ναι. Σεβαστή ναι. Κι όλη αυτή η εύκολη πρόσβαση στα μέσα, η δυνατότητα έκφρασης κάθε είδους ιδέας δεν εγκυμονεί άραγε άλλους κινδύνους; Της κατάχρησης; Της απειλής;

Πορευόμαστε δίπλα ο ένας στον άλλον, παρέες μεγάλες, ομάδες ολόκληρες, μόνοι ανάμεσα στους πολλούς. Περιδιαβαίνουμε ανάμεσα σε πολύχρωμες και φωτεινές οθόνες, ανταλλάσσουμε σωρούς από μηνύματα κενά περιεχομένου,  το μόνο άγγιγμα που μας ικανοποιεί, αυτό που λέει στάλθηκε. Φλερτάρουμε ηλεκτρονικά, ερωτοτροπούμε ηλεκτρονικά, σβήνουμε τα φώτα και μετά κοιμόμαστε μόνοι.

Ράθυμοι, βολεμένοι στην ακριβοκερδισμένη μας ραστώνη, συμμετέχουμε σε πλήθος διαμαρτυριών, ηλεκτρονικών πάντα, χωρίς να κάνουμε βήμα. Αφηνόμαστε στην τύχη μας, παραδινόμαστε όλο και πιο πολύ σε ένα ρεύμα που δείχνει απειλητικό, έτοιμο να μας πισωγυρίσει. Παρατηρούμε διαδηλώσεις μαζικές, συγκρούσεις με αστυνομικές δυνάμεις και μόνο φοβόμαστε, τι φοβόμαστε; Τα δικά μας κεκτημένα; Ίσως.

Έξω νυχτώνει, από την ανοιχτή πόρτα τρυπώνει η μυρωδιά από τα άνθη της βαρυφορτωμένης νεραντζιάς. Με υπνωτίζει. Αισθάνομαι ότι περπατώ ξυπόλητος σε δρόμους πανάρχαιους, αμμώδεις, Αχέροντας να είναι, Αχερουσία; Ξυπόλητος να νιώθω τους παλμούς της μεγάλης μητέρας γης να συγχρονίζονται με τους δικούς μου. Νιώθω την υγρή άμμο στα πέλματα μου, πόσοι περπάτησαν πριν από μένα, ποιων τα χνάρια ακολουθώ; Πόσοι είναι αυτοί που ακούω να περπατούν κοντά μου; Μερικά πράγματα μένουν αναλλοίωτα μέσα στους αιώνες, αρώματα, αθάνατοι ψίθυροι των λουλουδιών, θροΐσματα που τραγουδούν νεράιδες, μια γραμμή που περνάει από τις Πλειάδες ενώνει το χτες μας με το σήμερα, το αύριο κρύβεται ακόμα στα γαλαξιακά νεφελώματα, ξορκίζουν το κακό στα τρίστρατα οι μύστες για να το εξηγήσουν. Χύνεται το αίμα στις εσχατιές του κόσμου, θυσίες τα νιάτα σαν στάχυα ώριμα. Σώπασαν οι Σειρήνες να καλούν τον Οδυσσέα, άρχισαν οι σειρήνες των ασθενοφόρων.

Νιώθω την ψύχρα στους γυμνούς μου ώμους, περπατώ ψηλαφίζοντας τους τοίχους που χορτάριασαν, νιώθω την υγρασία να λαξεύει τις τραχιές πέτρες. Ακούω τα βήματα της μέρας που έρχεται, ακροπατεί στις επάλξεις. Απόψε θα κοιμηθώ στην ακρογιαλιά, θα αφουγκραστώ τα μυστικά που κουβαλάει το κύμα, θα δω τις γυαλιστερές ράχες των δελφινιών να κουβαλάνε τον Αρίωνα με την λύρα του και θ’ ακούσω το μακρόσυρτο τραγούδι του, κι έτσι όπως τα κύματα θ’ αφήνουνε φωσφόρο στην άμμο, θα αφήσω κι εγώ το παλιό μου κορμί να ξεφύγει απ’ όλα όσα το δένουν με τον ζόφο του σήμερα και θ’ αρχίσω ν’ ανεβαίνω ανάλαφρος όλο και πιο ψηλά, κι όλο θα ξεμακραίνω, κι όλο θα μου φαίνονται όλα όλο και πιο μικρά όλο και πιο ασήμαντα…

Μόνο που αυτά τα περίεργα φώτα που διασχίζουν την ανοιξιάτικη νύχτα κι ανταμώνουνε με κάτι άλλα που έρχονται από την αντίθετη κατεύθυνση κι εκρήγνυνται με παραξενεύουν και με φοβίζουνε, drones θαρρώ τα είπανε…

Νίκος Μητούσης

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Συνέντευξη του συγγραφέα CHRIS LLOYD στη Γιούλη Τσακάλου στον Ελεύθερο Τύπο 13/04/2024 για το βιβλίο «ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ», Εκδόσεις Μεταίχμιο

Συνέντευξη του συγγραφέα CHRIS LLOYD στη Γιούλη Τσακάλου – Ελεύθερος τύπος

Βιβλίο : ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

 

"Οι ανεπιθύμητοι νεκροί", που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι το πρώτο βιβλίο της σειράς "Eddie Giral". Μια ατμοσφαιρική νουάρ ιστορία, ένα βαθυστόχαστο θρίλερ που θα σας στοιχειώσει, με ήρωα τον αστυνομικό Εντί Ζιράλ και φόντο το Παρίσι κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Κατοχής αλλά και της Αντίστασης. Ο Lloyd αναφέρεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα με μυθιστορική πλοκή, επιτυγχάνοντας ν' απαλύνει τις λεπτές εκείνες γραμμές που χωρίζουν την πραγματικότητα από τη φαντασία καθόλου εύκολο και όμως τα καταφέρνει.

 

1. Ας ξεκινήσουμε με τον τίτλο του βιβλίου σας: «ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ». Με ποια έννοια είναι «ανεπιθύμητοι»; Τι σηματοδοτεί για εσάς η συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος;

Με την πιο κυριολεκτική του έννοια, «ΟΙ Ανεπιθύμητοι νεκροί» είναι οι τέσσερις πρόσφυγες που βρίσκει ο Έντι στην αρχή του βιβλίου και ο πέμπτος άνθρωπος που αυτοκτονεί. Είναι «ανεπιθύμητοι» γιατί η γαλλική αστυνομία απλά δεν θέλει αυτή την πρόσθετη επιπλοκή την ημέρα που οι Γερμανοί θα βαδίσουν στο Παρίσι. Θα προτιμούσαν να μην υπήρχε το πρόβλημα, γι' αυτό υπάρχει μεγάλη διαφωνία με τον Έντι να ερευνήσει τις δολοφονίες τους. Ομοίως, οι δυνάμεις κατοχής δεν θέλουν αυτή η έρευνα να αμαυρώσει τα νερά τις πρώτες μέρες τους στο Παρίσι, όταν πρόθεσή τους είναι να κερδίσουν καρδιές ψυχή και νου στήνοντας μια νέα διοίκηση.

Πέρα από αυτό, οι «ανεπιθύμητοι νεκροί» είναι όλοι οι άνθρωποι από το παρελθόν του Έντι που έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητά του: οι φίλοι του που πέθαναν στον τελευταίο πόλεμο και των οποίων οι θάνατοι τον στοιχειώνουν, οι εχθρικοί στρατιώτες που αναγκάστηκε να σκοτώσει στη μάχη και να προστατεύσει τη δική του ζωή.

Επίσης τα λάθη που έχει κάνει ο Έντι και τις απαίσιες αποφάσεις που έχει πάρει.

Είναι όλοι ανεπιθύμητοι και βαραίνουν τη συνείδησή του, γι' αυτό εν μέρει κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να ξεσκεπάσει τους δολοφόνους των τεσσάρων ανδρών. Είναι η λύτρωσή του για τους ανεπιθύμητους θανάτους του παρελθόντος του.

Από πολλές απόψεις, αυτή ήταν η αφετηρία μου στη συγγραφή του μυθιστορήματος. Ήθελα να εξερευνήσω τόσες πτυχές της Κατοχής – και τα ηθικά διλήμματα που δημιουργούσε σε κάποιον στη θέση του Έντι – ο τρόπος με τον οποίο τον ανάγκασαν οι καταστάσεις να αντιμετωπίσει πράγματα που είχε βιώσει και είχε δει στο παρελθόν και που τον έκαναν όπως είναι.

 

2. Δίνετε έμφαση στις μεγάλες ιστορικές αλλαγές και στους τρόπους με τους οποίους αυτές αλλάζουν τους κοινωνικούς κανόνες ή προτιμάτε να γράφετε χαρακτήρες που μπορούν να τους παραβιάσουν;

Νομίζω ότι το ένα οδηγεί στο άλλο. Το παρασκήνιο του -«ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ» είναι η τεράστια ιστορική αλλαγή στην εισβολή στη Γαλλία και την κατοχή του Παρισιού. Αυτό αλλάζει εντελώς τη γαλλική κοινωνία και όλους τους κανόνες με τους οποίους ζούσαν οι άνθρωποι.

 Με αυτόν τον τρόπο, παρέχει το σκηνικό και θέτει τα ηθικά διλήμματα που όλοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν.

Αυτό είναι το σημείο εκκίνησης για αυτό που πραγματικά με ενδιαφέρει, η αντίδραση των χαρακτήρων μου –και συγκεκριμένα του Έντι– σε αυτή την κοινωνική αλλαγή και την επίδραση που έχει πάνω τους. Η νέα τάξη πραγμάτων στο Παρίσι αναγκάζει τον Έντι να επανεκτιμήσει μεγάλο μέρος της ζωής του, και το περιβάλλον του γενικότερα, και τον τοποθετεί σε εντελώς νέες καταστάσεις όπου πρέπει να βρει τρόπο να αντιδράσει, κάτι που συχνά εκπλήσσει ακόμη και τον ίδιο.

Γράφοντας την ιστορία του, αυτό που με γοητεύει είναι να εξερευνήσω ακριβώς ποια είναι η απάντησή του σε κάθε νέα κατάσταση που προκύπτει και πώς βρίσκει τρόπους με τους οποίους μπορεί να αλλάξει αυτές τις συνθήκες, τόσο για τη δική του επιβίωση όσο και για το γενικό καλό όπως το βλέπει. Η Κατοχή στήνει εμπόδια που ο Έντι προσπαθεί μετά να τα σπάσει.

 

3-Τι θέλετε να βιώσει το αναγνωστικό σας κοινό μέσα από την ατμοσφαιρική αφήγηση μιας πόλης όπως το Παρίσι υπό ξένη κατοχή, μια Ευρώπη που έχει καταρρεύσει από τον πόλεμο, και μέσω ενός ήρωα που προσπαθεί να είναι ένας καλός άνθρωπος σε έναν κακό κόσμο;

 Ο ιστορικός μυθιστοριογράφος είναι συχνά το άνοιγμα της πύλης. Εστιάζουμε σε μεμονωμένες ιστορίες. Ενώ το μεγαλύτερο μέρος της κύριας ιστορίας εστιάζει σε βασιλιάδες και βασίλισσες, μάχες και συνθήκες – εστιάζουμε και σε μεμονωμένες ιστορίες κοιτάζοντας τις ζωές των απλών ανθρώπων, τις καθημερινές ιστορίες που ανατρέπονται από ένα εξαιρετικό γεγονός, την απόλυτη παγκόσμια ιστορία που λέγεται μέσα από μια ιστορία που θα μπορούσε να είχε συμβεί μόνο σε εκείνο το μέρος εκείνη την εποχή. Αυτό θέλω να εισπράξουν οι αναγνώστες από το -«ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ»: Την  αίσθηση του πώς θα μπορούσαν  να ζούν κάτω από αυτές τις συνθήκες και την ναζιστική κατοχή.

Κάποτε διάβασα μια στατιστική που υποστήριζε ότι κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το 3% του γαλλικού πληθυσμού αντιστάθηκε ενεργά και το 3% συνεργάστηκε ενεργά. Είδαμε τις ηρωικές ταινίες και διαβάσαμε για την αντίσταση και τη συνεργασία, αλλά ήθελα να μάθω πώς ήταν η ζωή για το υπόλοιπο 94%, που απλώς προσπάθησε να επιβιώσει και να τα βγάλει πέρα, να κάνει ουρά για ψωμί και να κρατήσει τη δουλειά του.

Θέλω επίσης οι αναγνώστες να βιώσουν τις έννοιες της αντίστασης και της συνεργασίας και τις τεράστιες γκρίζες ζώνες που δεν είναι ξεκάθαρες μεταξύ τους.

Αν είσαι σερβιτόρος σε ένα καφέ και σερβίρεις καφέ σε έναν Γερμανό στρατιώτη, αυτό σε κάνει συνεργάτη;

Εάν, όπως ο Έντι, δέχεστε εντολές από τον Κατακτητή, αυτό σημαίνει ότι συνεργάζεστε ή σας κάνει να αισθάνεστε ότι συνεργάζεστε;

Είναι αυτές οι ασαφείς γραμμές μεταξύ του τι συνιστά το ένα ή το άλλο που θέλω να εξερευνήσω μέσω του Έντι, και μέσα από το πώς αντιδρά σε αυτό.

Πώς συμφιλιώνετε να ερευνήσει το καθημερινό έγκλημα όταν γύρω του σκοτώνονται άνθρωποι κατά δεκάδες χιλιάδες, πόλεις βομβαρδίζονται και ότι γνωρίζει μέχρι στιγμής ανατρέπεται. Είσαι αναγκασμένος να κάνεις τη δουλειά σου σύμφωνα με το ρυθμό που σου ορίζει ο Κατακτητής, συμπεριλαμβανομένου του να στρέφεσαι ενάντια στους δικούς σου ανθρώπους, πόσο λοιπόν  μπορείς να το ακολουθήσεις και αν θα τολμήσεις να αντιδράσεις σε αυτό;

 

4. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής του Παρισιού το 1930, ο αστυνομικός Eddie Giral παρακολουθεί τη φρικτή τροχιά μιας νέας πραγματικότητας καθώς ερευνά μια δολοφονία. Πώς μπορεί κανείς να παραμείνει πιστός στις αρχές τους όταν αυτές εμποδίζουν τις πιθανότητές του για επιβίωση;

Αυτό πραγματικά συνοψίζει το τεντωμένο σκοινί που ο Έντι αναγκάζεται να περπατήσει. Λόγω των προηγούμενων εμπειριών και των τραυμάτων του,

την ηθική του και τα ήθη που συχνά διακυβεύονται και μερικές φορές χάνει την κατεύθυνσή του, αλλά ουσιαστικά είναι καλός άνθρωπος που προσπαθεί να κάνει το σωστό. Θα πρέπει να μάθει να είναι πολύ έξυπνος στο να βρίσκει ένα μονοπάτι ανάμεσα στην αντίσταση από τη μια και τη συνεργασία από την άλλη. ένα μονοπάτι που θα είναι αποδεκτό από αυτόν ακόμη και όταν οι άλλοι αμφισβητούν τα κίνητρά του.

Πάντα θα λειτουργεί ανάμεσα σε δύο κόσμους, αυτό της αστυνομίας και των δικαστηρίων, και αυτό των εγκληματιών και των γκάνγκστερ,

Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η ανάγκη να χρησιμοποιήσει και τις δύο πλευρές και να  παίξει μεταξύ τους γίνεται ακόμη πιο απαραίτητη όχι μόνο για να δει κάποια μορφή δικαιοσύνης να αποδίδεται, αλλά για τη δική του επιβίωση. Πρέπει να γίνει ιδιαίτερα ικανός στο να ξέρει με ποιον να παίξει, πώς και πότε.

Ενώ τα πάντα γύρω του είναι διεφθαρμένα, η μόνη λεωφόρος που μένει ανοιχτή στον Έντι είναι να διασφαλίσει ότι κάνει τη δουλειά του ως ντετέκτιβ για τη δική του ικανοποίηση. Πολύ συχνά, αυτό θα τον οδηγήσει σε σύγκρουση με τον Κατακτητή και τους σκοπούς του. Για να μπορέσει  να τα καταφέρει θα ακολουθήσει δύσκολες επιλογές και στη συνέχεια να διαπραγματευτεί τον τρόπο για να τις ολοκληρώσει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του ή τους γύρω του. Στο μεταξύ, πρέπει να διασφαλίσει ότι θα παραμείνει πιστός στις δικές του βασικές αρχές, όσο θολές κι αν φαίνονται συχνά.

Ίσως δεν είναι τόσο ο νόμος που τηρείται από ανθρώπους που παραμένουν πιστοί στις αρχές τους, όσο η δικαιοσύνη. Ή όποια μορφή δικαιοσύνης καθίσταται δυνατή υπό ένα τέτοιο παρεκκλίνον σύστημα. Οι Ναζί, τόσο οι ίδιοι όσο και μέσω της χρήσης της γαλλικής αστυνομίας, είναι αυτοί που επιβάλλουν το νόμο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου δημιουργήθηκε από αυτούς, αλλά εναπόκειται σε κάποιον σαν τον Έντι να προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη και ότι αυτός και άλλοι γύρω του μπορούν να βγουν από αυτή τη φρικτή εμπειρία με τη δικαιοσύνη άθικτη κατά κάποιο τρόπο.

 

 

5. Ποιες είναι οι κύριες ανησυχίες της ιστορικής μυθοπλασίας, όταν πρόκειται για την αναδημιουργία ενός συγκεκριμένου χώρου και χρόνου στην αφήγησή τους; Πόσο βαθιά πρέπει να βουτήξει ένας συγγραφέας στα γεγονότα;

Παρόλο που λέω μια ιστορία που δεν συνέβη, τη βάζω με φόντο και κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που συνέβη, και αυτό δημιουργεί μοναδικές απαιτήσεις που αισθάνομαι ότι πρέπει να σεβαστώ. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για μένα να γράψω σωστά την ιστορία, γι' αυτό αφιερώνω πολύ χρόνο ερευνώντας για να έχω όσο πιο ακριβείς μπορώ τις μεγάλες πινελιές της ιστορίας και τις λεπτές λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής.

Πριν ξεκινήσω να γράφω ένα βιβλίο, γνωρίζω την ακριβή χρονική περίοδο που θα διαδραματιστεί η ιστορία, που μου λέει πού πρέπει να ερευνήσω. Έπειτα, χρειάζομαι τουλάχιστον τρεις μήνες για την έρευνα, η οποία πηγαίνει από τα γεγονότα του παρασκηνίου έως τις μικρολεπτομέρειες της ζωής υπό την Κατοχή και ακόμη και τον καιρό σε ορισμένες ημέρες. Για αυτό, χρησιμοποιώ μουσειακό υλικό πηγής, βιβλία, ημερολόγια, ό,τι μπορώ να βρω. Και ακόμη και όταν αρχίζω να γράφω το βιβλίο, υπάρχει ένας συνεχής τόνος έρευνας καθώς συνεχίζω να ελέγχω, να επανελέγχω και να μαθαίνω.

Εν τέλει, θα έλεγα ότι για μένα το κύριο μέλημα είναι να είμαι ειλικρινής και ειλικρινής με την ιστορία όταν γράφω ιστορική μυθοπλασία. Αισθάνομαι εν μέρει ότι δίνω φωνή σε ανθρώπους που δεν έχουν πλέον φωνή ή που δεν είχαν ποτέ εξαρχής, επομένως είναι καθήκον μου να είμαι όσο το δυνατόν πιο ακριβής και επιμελής αναδημιουργώντας έναν χρόνο και έναν τόπο. Νιώθω επίσης ότι έχω καθήκον απέναντι στους αναγνώστες: αν δεν σέβομαι την ιστορία, νιώθω ότι σπάει τον δεσμό εμπιστοσύνης που μου δίνει ο αναγνώστης να είμαι ειλικρινής με το παρελθόν ενώ αφηγούμαι την ιστορία μου.

6. Η ναζιστική Γερμανία ταυτίστηκε με το Απόλυτο Κακό. Πιστεύετε ότι υπάρχει μια σύγχρονη μετενσάρκωση του Κακού σε οποιοδήποτε σχήμα ή μορφή;

Αυτό είναι ένα ισχυρό και πολύπλοκο ερώτημα. Η εποχή για την οποία γράφω ήταν μια εποχή που πλημμύρισε με βαθιά απανθρωπιά,

Έναν  ασυγκράτητο λαϊκισμό,το μίσος και οι διακρίσεις υπερτερούν  της λογικής, της ενσυναίσθησης και της καλοσύνης – προκάλεσε το μεγαλύτερο κακό στην πρόσφατη ιστορία, και δυστυχώς, οι συνθήκες που το προκάλεσαν είναι πάντα εκεί.

Δεν είμαι πεπεισμένος ότι το Κακό μετενσαρκώνεται όπως δεν είμαι πεπεισμένος ότι εξαφανίζεται ποτέ. Κυκλοφορεί σαν φυσαλίδες  κάτω από την επιφάνεια έτοιμο να αναδυθεί ανά πάσα στιγμή. Νομίζω ότι αυτό που μετενσαρκώνεται είναι οι συνθήκες που επιτρέπουν στο Κακό να ευημερήσει, και αυτές είναι οι συνθήκες που πρέπει να δούμε και να εναντιωθούμε. Δυστυχώς, φαίνεται να βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο στον κόσμο που οι συνθήκες αυτές είναι τόσο εμφανείς.

7- Θα μπορούσε  η γνώση του παρελθόντος να λειτουργήσει ως μονοπάτι για το μέλλον;

Το να τοποθετήσεις ένα αστυνομικό μυθιστόρημα σε μια ιστορική περίοδο δεν είναι απλώς ένας τρόπος να προσπαθήσεις να καταλάβεις και να εξηγήσεις μια άγνωστη εποχή μέσα από ένα οικείο είδος αφήγησης, είναι επίσης μια προσπάθεια κατανόησης του παρόντος και φαντασίας ενός μέλλοντος. Όταν γράφεις ιστορική φαντασία, είναι δύσκολο να μην βρεις παραλληλισμούς με το παρόν. Ή τουλάχιστον πράξεις, συμπεριφορές και γεγονότα που έχουν απήχηση σήμερα. Το «ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ» ασχολείται με τον ναζισμό και τους πρόσφυγες και βλέπουμε πάρα πολλές περιπτώσεις άνοδος του εξτρεμισμού και των προσφυγικών κρίσεων σήμερα για να μην δούμε παραλληλισμούς.

Για να χρησιμοποιήσουμε την περίπτωση των προσφύγων ως παράδειγμα, η αντίδραση στις προσφυγικές κρίσεις από τον ανεπτυγμένο κόσμο –και ο ρόλος μας στη δημιουργία τους– δεν είναι κάτι για το οποίο μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι. Ο αποδιοπομπαίος τράγος και η δαιμονοποίηση των προσφύγων από λαϊκιστές πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης και η έλλειψη ενσυναίσθησης για τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους –πράγμα που απαιτεί τεράστιο θάρρος– είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει και να μας εξοργίσει όλους. Και αυτό δεν έχει σημασία για ποια ηλικία μιλάτε. Όταν κοιτάζετε την ιστορική περίοδο για την οποία γράφω, βλέπετε τα ίδια πολωμένα μοτίβα στάσεων απέναντι στους πρόσφυγες όπως βλέπουμε σήμερα. Στις δεκαετίες του 1930 και του 1940, όταν υπήρχαν πρόσφυγες που έφευγαν από τη ναζιστική κατοχή χωρών σε όλη την Ευρώπη, υπήρχαν πολιτικοί και εφημερίδες –και απλοί άνθρωποι στους δρόμους– που ένιωθαν ότι δεν είχαν καμία υποχρέωση να τους βοηθήσουν ή να τους καλωσορίσουν, που θα τους γύριζαν ευχαρίστως την πλάτη σε αυτους.

Το να βλέπουμε τα ίδια μοτίβα να συνεχίζουν να υπάρχουν ογδόντα χρόνια αργότερα είναι βαθιά οδυνηρό, και ακόμη ένα παράδειγμα της αδυναμίας μας να διδαχθούμε από την ιστορία.

Υπάρχει μια συνέχεια από το παρελθόν, μέσα από το παρόν και στο μέλλον, και ως είδος, φαινόμαστε καταδικασμένοι να μην διδαχθούμε ποτέ από τα μαθήματα του παρελθόντος. Ωστόσο, υπάρχουν και ιδιαιτερότητες του παρελθόντος που πρέπει να αναγνωριστούν και να γίνουν σεβαστά. Είναι πολύ δελεαστικό να σχολιάζεις τα σημερινά ζητήματα και να προβλέπεις το μέλλον από μια προοπτική του παρελθόντος, καθώς παρέχει ένα καλό κριτήριο με το οποίο μπορούμε να συγκρίνουμε πώς κάνουμε, μιλάμε, ενεργούμε και σκεφτόμαστε σήμερα. Και υπάρχει σίγουρα ένα στοιχείο αυτού στο The Unwanted Dead, ειδικά όταν υπάρχουν συμπεριφορές που ήταν παρούσες και που εξακολουθούν να υπάρχουν –ή ακόμα είναι σε άνοδο– σήμερα. Ως συγγραφείς, χρησιμοποιούμε το παρελθόν ως καθρέφτη για να αντικατοπτρίσουμε τα σημερινά ζητήματα που μπορεί να βρίσκουμε ανησυχητικά, αλλά νομίζω ότι έρχεται ένα σημείο όπου πρέπει να ξέρετε πού να τραβήξετε τη γραμμή και να είστε προσεκτικοί να αναζητήσετε παραλληλισμούς. Τελικά πρέπει να θυμάστε ότι γράφετε για το παρελθόν.

Είναι πολύ εύκολο να τοποθετηθούν οι σημερινές αξίες στους ιστορικούς χαρακτήρες για να γίνουν αποδεκτοί από τους σύγχρονους αναγνώστες, επομένως υπάρχει μια ισορροπία στο να παραμείνετε πιστοί στην εποχή για την οποία γράφετε, ενώ παράλληλα σεβόμαστε τις αξίες των αναγνωστών σήμερα.

 

8.Δώστε ένα απόσπασμα από το «ΑΝΑΠΙΘΥΜΗΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ» που πραγματικά θα θέλατε ο αναγνώστης σας να θυμάται κλείνοντας το βιβλίο σας.

«Ο πόλεμος δημιουργεί άγνωστους εαυτούς μας» […]. Δεν επιστρέφουμε ποτέ από αυτό»

Ο Έντι το λέει αυτό στον γιο του, Ζαν-Λικ, όταν προσπαθεί να του πει ότι θέλει να σκοτώσει έναν Γερμανό στρατιώτη για να αναπληρώσει τη ντροπή που νιώθει για την ήττα.

Ο Έντι λέει στον γιο του ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ντροπή από το να σκοτώνεις.

Το βαθύτερο συναίσθημα που προσπαθεί να μεταδώσει στο παιδί του Ζαν-Λικ είναι ότι αυτός ο πόλεμος και η Κατοχή -

και όλες οι αδύνατες ηθικές επιλογές που δημιουργούνται, θα καταστρέψουν τον ψυχικό του κόσμο και τον άνθρωπο που ήθελε να γίνει αν αφήσει να τον επηρεάσουν.

 Ο Έντι το έμαθε αυτό στη ζωή του και πλήρωσε το τίμημα για αυτό. Αυτό που θα ήθελα να κρατήσει ο αναγνώστης είναι ότι παρά το πόσο ο ήρωάς μου ταλαιπωρήθηκε από τις εμπειρίες του στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εξακολουθεί να προσπαθεί να διατηρήσει μια ανθρωπιά και μια ηθική πυξίδα ακόμη και στις πιο σκοτεινές και πιο δύσκολες εποχές.

Το αιώνιο ερώτημα είναι πώς θα αντιδρούσαμε εμείς κάτω από παρόμοιες συνθήκες.

 

 Γιούλη Τσακάλου

Ελεύθερος τύπος 

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ η άποψη της Αναστασίας Δημακοπούλου για το βιβλίο "ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ" ΜΙΡΑΝΤΑ ΚΑΛΛΙΑΝΟΥ, Εκδόσεις ΑΝΕΜΟΣ

ΜΙΡΑΝΤΑ ΚΑΛΛΙΑΝΟΥ

ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

 

   Μετά την ΦΟΝΙΚΗ ΕΚΔΙΚΗΣΗ, μία ατμοσφαιρική αστυνομική περιπέτεια μυστηρίου, η ΜΙΡΑΝΤΑ ΚΑΛΛΙΑΝΟΥ επιστρέφει με το δεύτερο μυθιστόρημα του είδους, με τον τίτλο ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άνεμος.

Από τον πρόλογο του βιβλίου η συγγραφέας μας προδιαθέτει,  ότι θα διαβάσουμε μία σκοτεινή όσο και συναρπαστική ιστορία, που ερεθίζει τον αναγνώστη προκαλώντας του την έντονη περιέργεια για την εξέλιξη της μυθοπλασίας.

  Το μεγαλύτερο μέρος της αστυνομικής ιστορίας εξελίσσεται σε έναν τόπο ιδιαίτερης ομορφιάς, τις μαγευτικές Σπέτσες. Εκεί έχει «δραπετεύσει» από τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Ντίνος Σταματόπουλος και η παρέα του, ξεκλέβοντας λίγες στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας. Η γαλήνη όμως και η ηρεμία του καλοκαιριού διακόπτεται από μία στυγερή δολοφονία, που ξεσηκώνει το νησί, αφήνοντας άγρυπνους ντετέκτιβ και χωροφύλακες. Πρόκειται για την δολοφονία μιας οικονομικά ισχυρής ελληνοβρετανίδας πλοιοκτήτριας, της Έλεν Τζέικομπ, που βρίσκεται στο νησί. Έντονο μυστήριο καλύπτει την δολοφονία. Εκτός από τις αστυνομικές αρχές του νησιού, η οικογένεια αναθέτει τη διαλεύκανση της υπόθεσης στον Ντίνο και στον θείο του Βελισάριο, οι οποίοι σε παράλληλη έρευνα με τις αστυνομικές αρχές θα πρέπει να φτάσουν στα χνάρια του ενόχου.

Στο μεταξύ, στην εξιχνίαση του εγκλήματος εμπλέκονται και άλλες δολοφονίες που συνδέονται με πρόσωπα και υποθέσεις του παρελθόντος, που θα φέρουν στην επιφάνεια νέα στοιχεία και θα ξεσκεπάσουν τραγικά συμβάντα. Οι ιδιωτικοί ερευνητές σε συνεργασία με τις αρχές του νησιού και τους αξιωματικούς της ΓΑΔΑ καλούνται να φέρουν στο φως κάθε νέο στοιχείο που προκύπτει από τις έρευνες, τα πιθανά κίνητρα κάθε εμπλεκόμενου νέου προσώπου, τις «συναλλαγές» τους με τους δολοφονηθέντες επεκτείνοντας τις έρευνες τους και στην αναζήτηση υπόπτων σε Ελλάδα και εξωτερικό. Όλα είναι ενδεχόμενα και πιθανά, ωστόσο οι πιθανοί υπαίτιοι και τα πρόσωπα που εμπλέκονται είναι πολλά. Γύρω τους υπάρχει ένα  πέπλο μυστηρίου, μυστικών και κινήτρων που άλλοτε τους καθιστά ύποπτους και άλλοτε όχι.

   Απειλητικά σημειώματα, ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό, χρηματοοικονομικές δοσοληψίες, ύποπτες ανταλλαγές, εμπόριο ναρκωτικών, μία κληρονομιά που θα συζητηθεί εξάπτουν την φαντασία του αναγνώστη, ο οποίος παίρνει το ρόλο του ντετέκτιβ, δημιουργεί στο μυαλό του νέα σενάρια και δολοπλοκίες, προκειμένου να φτάσει στα ίχνη των ιθύνοντων, τοποθετώντας πρόσωπα και γεγονότα στην σωστή σειρά, όπως τα κομμάτια ενός παζλ για να σχηματιστεί η εικόνα.

   Η έρευνα φέρνει στην επιφάνεια νέα δεδομένα που φιλτράρονται και χρησιμοποιούνται ανάλογα από ντετέκτιβς και αστυνομικούς. Το δισεπίλυτο μυστήριο του πρώτου φόνου, έρχεται να γίνει πιο σκοτεινό με άλλους δύο φόνους. Οι ιδιωτικοί ερευνητές όπως και οι αξιωματικοί της ΓΑΔΑ αναρωτιούνται, εάν απειλείται και η ίδια τους η ζωή, καθώς συνεχώς ξεπετάγονται άγνωστες πτυχές, μπερδεύοντας και ανατρέποντας το αρχικό πλάνο.

Και καθώς προχωράμε προς την λύση του μυστηρίου και ενώ φαίνεται, όλοι οι βασικοί ύποπτοι να έχουν άλλοθι, αποδεικνύεται πως ένα διαβολικό και διεστραμμένο μυαλό υπεράνω πάσης υποψίας, υπήρξε ο εγκέφαλος ενός σατανικού σχεδίου μίας σειράς προμελετημένων εγκλημάτων.

Μικρά κεφάλαια καθιστούν το κείμενο καλογραμμένο και κατανοητό. Ο λόγος είναι προσεγμένος και το μυστήριο διάχυτο, δημιουργεί ένα κλίμα ερωτηματικών και αβεβαιότητας, ενώ η πλοκή πλούσια και στιβαρή, άλλοτε εξελίσσεται γοργά και άλλοτε με βραδύτητα αποδεικνύοντας την κλίμακα της έντασης και της αγωνίας που διακατέχει τον αναγνώστη.

Ένα καταιγιστικό αστυνομικό μυθιστόρημα, με μία υπόθεση που όσο εξελίσσεται γίνεται πιο σκοτεινή και πολύπλοκη, ωστόσο δυνατή για να καθηλώσει τον αναγνώστη με την ανατρεπτική της πλοκή.

 

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ