"ΘΡΑΣΣΑ" "Η ΜΑΓΙΣΣΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ"
ΝΑΓΙΑ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑ (Naya Dalakoura)
Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Είναι πολύ ελπιδοφόρο για τον χώρο του βιβλίου όταν μία νέα σε ηλικία συγγραφέας επιχειρεί με επιτυχία να φέρει εις πέρας, με αξιοζήλευτη ωριμότητα, ένα απαιτητικό έργο εποχής. Με έκδηλη την απαραίτητη έρευνα και τη πληθωρική " παρουσία" σε προσωπικές γνώσεις στην αρχαιολογία, την μυθολογία και την λαογραφία συνθέτει μία πολυπρόσωπη μυθιστορία, η οποία κινείται στη Θράκη τον Ελληνικό Μεσαίωνα. Με σημείο αναφοράς την Κομοτηνή, που την υστεροβυζαντινή περίοδο λεγόταν Κουμουτζηνά, "οδοιπορούμε" στα πανέμορφα βουνά της Ροδόπης και στα γύρω πεδινά, τους Βυζαντινούς σιτοβολώνες, τη Γή του Βάκχου, και γνωρίζουμε τους θρύλους και τις λατρείες τον 13ο αιώνα.
Η συγγραφέας στήνει την μυθιστορία της σε δύο εποχές με διαφορά πολλών αιώνων μεταξύ τους. Την σύγχρονη, όπου η υπερήλικη Λένη έχει κληροδοτήσει από τον πατέρα της, φαρμακοποιό στη Φιλιππούπολη, μία ανεκτίμητη Βυζαντινή εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας και η ύστατη επιθυμία της να την επιστρέψει εκεί όπου νομίζει ότι ανήκει.
Η δεύτερη ιστορία αναφέρεται στην περίοδο της Άλωσης της Κωσταντινούπολης από τους ιππότες της Δ’ Σταυροφορίας το 1204 και επεκτείνεται μερικά χρόνια που ακολουθούν. Γινόμαστε αυτόπτες μάρτυρες άγριων μαχών και αποτρόπαιων πράξεων Βουλγάρων και Φράγκων, οι οποίοι οργώνουν ατρόμητοι τις καστροπολιτείες της Θράκης. Ατσαλώνουν τον χαρακτήρα και το νεύρο τους, μαθαίνουν από τη μικρή ηλικία να ιππεύουν και ρίχνονται στη μάχη με τόλμη ως κομμάτι της καθημερινής ζωής.
"……ο άνθρωπος πρέπει να είναι επίμονος σαν άλογο, γρήγορος σαν ζαρκάδι, γενναίος σαν αρκούδα κι ελεύθερος σαν αετός".(σελ.83)
Η κεντρική ηρωίδα, η Ζωή, είναι μία αρχοντοπούλα από τη Μοσυνούπολη, μία κώμη λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κομοτηνή. Πώς απέκτησε το σημάδι της Άρκτου στο λαιμό της; Ποια η σημασία του;
"…μία ενσάρκωση της ιερής αρκούδας, μητέρας όλων των πλασμάτων, σύμβολο δύναμης και γενναιότητας"(σελ.297)
Ο Γοδεφρείδος Βιλεαρδουίνος την απαγάγει και διαλύει την οικογένειά της κατά την άλωση της Μοσυνούπολης. Η Ζωή ζει μαζί του κάποιο διάστημα πριν καταφέρει να δραπετεύσει. Κυνηγημένη, με μόνη την εικόνα της Παναγίας μαζί της, βρίσκει καταφύγιο στο κακόφημο καπηλειό της Ξένης, το Βατράχι. Δένεται με την καπήλισσα, η οποία την μυεί στην αρχέγονη θρησκεία, τον ανιμισμό, τη μαγγανεία και τον εξορκισμό. Πλανεύει τους θαμώνες του καπηλειού με την δεινή αφήγηση των παραμυθιών της και την μουσικότητα στις κινήσεις του σώματος, κληρονομημένα από την Νορμανδή χορεύτρια μητέρα της. Ακολουθεί την Ξένη στις θυσίες στους αρχαίους θεούς και δαίμονες. Αφουγκράζεται τους οιωνούς στις διάφορες φάσεις της σελήνης και παρακολουθεί την μάγισσα που με τα μαγικά της μοιράζει απλόχερα μυστικές συμβουλές με το αζημίωτο.
Μετεωρίζεται και προσπαθεί να ισορροπήσει. Να βρει τα βήματά της. Η συνάντησή της με τον Πέταρ, τον Βογιάρο, Βούλγαρο αριστοκράτη, δεινό πολεμιστή, παράτολμο, χρησμένο στρατηγό του Τσάρου Καλογιάννη, είναι καθοριστική. Ποια η δύναμη του σφραγιστικού δαχτυλιδιού του Πέταρ που κράτησε από τον πατέρα του και τον έδεσε με όρκο προστασίας στην ιερή αρκτεία;
Ετερόκλητοι χαρακτήρες προσώπων έχουν διακριτούς ρόλους.
Ο Οτρόκ, Κουμάνος νομάς από τις στέπες, είναι νευρικός, πεισματάρης, θαρραλέος και ανυπότακτος, απολύτως έμπιστος φίλος του Πέταρ.
Ο Νορβηγός Μπόργκ, θαμώνας του καπηλειού, ορκισμένος προστάτης της Ζωής, προέρχεται από την επίλεκτη φρουρά των Βαράγγων(Βίκινγκς).
Ο Ρότζερ, ο Σκωτσέζος, λεπτοκαμωμένος λόγιος δυτικός, πιστός στις προσταγές του Βιλεαρδουίνου, έχει τον δικό του στόχο της απαγωγής.
Ο θίασος του Πιπίνου στη Μαρώνεια,η καλόπιστη βοήθειά του ιδίου του Πιπίνου, και η αναπαράσταση του τρόπου διασκέδασης της εποχής.
Τέλος το ζεύγος του Κοσμά και της Θεοδοσίας στη Φιλιππούπολη έχουν τις δικές τους ξεχωριστές πατημασιές στον χώρο.
Στη μυστηριακή Σαμοθράκη, όπου θα βρεθεί η Ζωή, θα συναντήσει την θρυλική Κρεμασία, οιωνοσκόπο, που παρά το βαθύ της γήρας, θα παίξει καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία της νέας.
"Η Κρεμασία μύησε τη Ζωή στον μυστικιστικό κόσμο της, που ήταν αρχαιότερος από όλα όσα γνώριζε ως τότε. Της μίλησε για τον πνευματικό κόσμο, ο οποίος είναι χωρισμένος σε αγαθές και πονηρές δυνάμεις. Της επέτρεψε να παρίσταται στις ιερουργίες της……"(σελ.249-250)
Η ευρηματική πλοκή μας ταξιδεύει ακούραστα στο χώρο και στο χρόνο και ο χειμαρρώδης λόγος ασκεί γοητεία. Με ενθουσιώδη τρόπο, η συγγραφέας καταφέρνει να "ανοικοδομήσει" τα κάστρα και να αναβιώσει την πραγματική ιστορία χωρίς να υπεισέλθει ούτε στο ελάχιστο σε λεπτομέρειες. Τονίζει τις τρανταχτές αντιθέσεις των αριστοκρατών και των περιθωριακών ατόμων, αλλά και την αρμονική συνύπαρξη του Χριστιανισμού και του Παγανισμού. Αναπαριστά εύστοχα την εποχή της άρκτο λατρείας, της λίθο λατρείας, της μαγείας, της συνομιλίας με τα πνεύματα που γίνεται δίπλα στο τρεχούμενο νερό στα ποτάμια, τον κόσμο του υπερβατού.
Η Θράσσα, η αρχαία Θρακιώτισσα, πρωταγωνιστεί, ως ύμνος στη γυναίκα, και μαζί της Ρωμιοί, Βούλγαροι, Φράγκοι, Εβραίοι και Νορμανδοί. Τα τσεκούρια διασταυρώνονται σε ατέλειωτες μάχες με τα ξίφη, τα τόξα και τα βέλη σε ένα συνηθισμένο καθημερινό "χορό".
"Παρουσίασε τη μάχη ως χορό μελλοθανάτων κατά την διάρκεια του οποίου όλοι ήξεραν τα χορευτικά βήματα.(σελ.289)
Το συμβολικό δένδρο της ζωής στο εξώφυλλο ενώνει τους δύο κόσμους. Τον υπόγειο με τις βαθιές ρίζες στη Γη και τον υπέργειο με τους ψηλά απλωμένους κλώνους.
Ολοκληρώνοντας τον σχολιασμό του ιδιαίτερου αυτού βιβλίου, θα επισημάνω ότι η Νάγια Δαλακούρα πραγματεύεται με βαθιά γνώση του αντικειμένου και αναβιώνει μαγικά την σκοτεινή περίοδο της Μεσαιωνικής Θράκης που στοχεύει να αναδείξει.
Νατάσα Μουτούση
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου