Όταν η συγγραφέας Χέδερ Μόρρις, κλήθηκε από τον Λάλε Σοκολόφ, να καταγράψει αλήθειες ανείπωτες και ν΄ αφηγηθεί την ιστορία την δική του και της αγαπημένης του Γκίτας, σε μια από τις χειρότερες εποχές της ανθρώπινης ιστορίας, της ήταν αδύνατον να φανταστεί, ότι θα καταδυόταν στα άγνωστα μονοπάτια της ψυχής ενός βασανισμένου ανθρώπου και θα μοιραζόταν μαζί του, ακραίες καταστάσεις απόλυτης κτηνωδίας αλλά και πληθώρας ενοχών, πράξεις καθαρής ανιδιοτέλειας, αυθορμητισμού και αγάπης.
Σ΄ ένα από τα φρικτότερα κολαστήρια των Ναζί, εκεί όπου ο αριθμός των νεκρών ξεπερνάει και την πιο τρελή ανθρώπινη φαντασία, στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, ανάμεσα στην ανθρώπινη αθλιότητα και στον καθημερινό, αγωνιώδη αγώνα για επιβίωση, εκτυλίσσεται μία μοναδική ιστορία ανθρωπιάς, προσφοράς και απόλυτης αξιοπρέπειας.
Ο δερματοστίκτης του ΑΟΥΣΒΙΤΣ της Χέδερ Μόρρις ζωντανεύει με σοβαρότητα, προσοχή αλλά και με ακριβή εξιστόρηση των γεγονότων, την εκπληκτική πορεία ενός ανθρώπου, που η μοίρα του επεφύλασσε ένα απίστευτο παιχνίδι.
Μέσα στον ζόφο της απόλυτης εξαθλίωσης, ο Λάλε Σοκολόφ θα σταθεί από τους ευνοημένους του στρατοπέδου και από καταδικασμένος σε καταναγκαστικά έργα, καταφέρνει να πάρει την προνομιούχα θέση του δερματοστίκτη, του ανθρώπου που χαράζει τους μπλε αριθμούς στα μπράτσα των φυλακισμένων.
Λόγω και της μεγάλης γλωσσομάθειάς του- μιλούσε Σλοβακικά, Γερμανικά, Ρωσικά, Γαλλικά, Ουγγρικά και λίγα Πολωνικά- και της ευνοϊκής θέσης του δερματοστίκτη, αντιμετωπίζει πιο ανθρώπινη μεταχείριση από τα Ες-Ες, κάτι που ερμηνευόταν σε έξτρα συσσίτιο και σε πιο ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης-ιδιαίτερο κατάλυμα.
Η συνεισφορά του σε φαγητό αλλά και σε ψυχική ενδυνάμωση και συμπαράσταση, προς τους εξαθλιωμένους συγκρατούμενούς του, απαλύνει τις τύψεις και τις ενοχές του απέναντι στην προνομιούχα αντιμετώπισή του, αλλά και στον τρόμο, μήπως θεωρηθεί υποχείριο όργανο των ναζί, καθώς υπήρχε η κοινή διαπίστωση πώς όσοι συνεργάζονταν με τα ες-ες συμμετείχαν και στις βαρβαρότητές τους.
Δεν είχε το περιθώριο της επιλογής. Η άρνησή του ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Έπρεπε να επιβιώσει και αν δεν ήταν αυτός σε αυτήν την θέση, θα την έπαιρνε κάποιος άλλος.
Όταν δεν ξέρεις, τι σου μέλλει γενέσθαι στα επόμενα πέντε λεπτά, αν θα ζήσεις ή θα πεθάνεις, όντας εγκλωβισμένος στο στρατόπεδο του θανάτου, φυσικό και επόμενο είναι να γραπωθείς με νύχια και με δόντια από μία θέση που σου παρέχει την ασφάλεια, έστω και την πρόσκαιρη επιβίωση.
Έχοντας καθημερινά μαζί του το βαλιτσάκι με τα σύνεργα της δερματοστιξίας, το «σωσίβιό του» όπως το χαρακτήριζε και υπό το άγρυπνο βλέμμα του μοχθηρού Μένγκελε,- του γιατρού που αντίθετα από το λειτούργημά του, προκαλούσε πόνο στους φυλακισμένους με τις διεστραμμένες πράξεις του-, εκτελούσε σιωπηλά και υπάκουα τις όποιες διαταγές.
Την στιγμή που χαράσσει τον αριθμό 34902 στο άψυχο κοριτσίστικο χέρι της Γκίτας, είναι σα να σφραγίζει την σκέψη και την ψυχή του σε μια κοινή μοίρα για επιβίωση, για ελευθερία από οτιδήποτε υποβιβάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, σε μια περίοδο, όπου αποτυπώθηκε στην παγκόσμια ιστορία με τα πιο μελανά χρώματα.
Αυτός ο δεσμός της κοινής μοίρας δύο ανθρώπων που γνωρίστηκαν και αγαπήθηκαν κάτω από τόσο τραγικές συνθήκες, σίγουρα αφυπνίζει.
Μας διδάσκει, ότι ναι μεν ο θάνατος μπορεί να υποβόσκει σε κάθε βήμα και σε κάθε λόγο, αυτό όμως το κρυφό πετάρισμα της ψυχής, όταν νιώθει ότι αγαπά και αγαπιέται είναι ασυγκράτητο-ακόμα και κάτω από ακραίες συνθήκες-δεν μπορεί να το ακουμπήσει, ούτε ο “υποκόπανος” του όπλου των ες-ες, ούτε η αίσθηση της πείνας…χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα στην σελ 93 του βιβλίου, όπου η Γκίτα και οι φίλες της -εκεί, μέσα στο στρατόπεδο του θανάτου- συμπεριφέρονται όπως σε ένα καθημερινό περίπατο, χαμογελούν, είναι ευδιάθετες, “χαμένες στο κόσμο τους”, χαμένες στο όνειρο της αγάπης και του αληθινού, ανθρώπινου ενδιαφέροντος!
Πίσω από κάθε επιζώντα των τρομερών γεγονότων, εκείνου του Ολοκαυτώματος, κρύβεται συνήθως μία προσωπική τραγωδία τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του.
Η εξιστόρηση μίας βιωμένης βάναυσης πραγματικότητας, απαιτεί μεγάλα αποθέματα ψυχικής δύναμης και θέλησης, για να μπορέσουν ν΄ αναδυθούν θλιβερές αναμνήσεις και να καταγραφούν.
Στην συγκεκριμένη ιστορία ο Λάλε, πήρε την τελική απόφαση να μιλήσει για όλα αυτά τα φρικαλέα γεγονότα, έτσι ώστε ν΄ αποφορτιστεί και από τις τύψεις, ότι θα χαρακτηριζόταν συνένοχος των Γερμανών, τρία ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπημένης του Γκίτας.
Τρία χρόνια λοιπόν, χρειάστηκαν για να γραφτεί η ιστορία του Λάλε Σοκολόφ από την Χέδερ Μόρις, καθώς από την μια, έπρεπε να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη του στο πρόσωπό της και από την άλλη, να διασταυρώσει και να ταιριάξει, όλες εκείνες τις λεπτομερείς αφηγήσεις, που έκρυβαν μέσα τους την αγωνία και την φρίκη, με ημερομηνίες, πρόσωπα και τοποθεσίες.
Ένα μοναδικό μάθημα ανθρωπιάς είναι αυτό το βιβλίο, γραμμένο με λέξεις που εμψυχώνουν, αφού μέσα από αυτές απορρέουν εικόνες τόσο περιγραφικές, που ξυπνούν από την λήθη, αφυπνίζουν την μνήμη.
Αναδύεται ένα νέο κομμάτι στην ιστορία του Ολοκαυτώματος με πληροφορίες και πηγές προσβάσιμες από τον καθένα μας, αφού σύμφωνα με την Χέδερ Μόρρις, η ίδια, διατηρεί ιστότοπο με πληροφορίες και για τ΄ άλλα πρόσωπα της ιστορίας.
Γραμμένο με εκφράσεις που αποπνέουν μία ευαισθησία, μία αποφασιστικότητα, μία μικρή σπίθα αισιοδοξίας.
Εκφράσεις ιδιαίτερες, αξιομνημόνευτες, έρχονται να επιβεβαιώσουν τον όρκο που δίνει ο Λάλε, όταν μπαίνει στο απάνθρωπο στρατόπεδο “Θα ζήσω και θα φύγω από τούτο το μέρος. Θα φύγω ελεύθερος. Κι αν υπάρχει κόλαση, θα φροντίσω να καούν στις φωτιές της αυτοί οι φονιάδες”.
Oι αναμνήσεις της ξένοιαστης έως τώρα ζωής του, αλλά και η σπίθα του έρωτα, διατηρούν ζωντανό τον πόθο της επιστροφής!
Ένα συγκινητικό και συγκλονιστικό ιστορικό ντοκουμέντο, που ρίχνει φως στα άδυτα των στρατοπέδων της ντροπής και της απόλυτης εξαθλίωσης, υποβιβάζοντας κάθε ανθρώπινο ον, που είχε την ατυχία να μεταφερθεί σε αυτά, σε κάτι το αναλώσιμο, σε ένα τυπικό και άψυχο νούμερο, χωρίς όνομα και ταυτότητα, προγραμματισμένο να εκτελεί τις όποιες διαταγές.
Πιστεύω ότι το βιβλίο Ο δερματοστίκτης του ΑΟΥΣΒΙΤΣ, δεν μπορεί ν΄ αφήσει ασυγκίνητο κανέναν και να μην καθηλώσει τον αναγνώστη με τις καθαρές αλήθειές του, την άρτια μετάφραση και την προσεκτική μεταφορά των γεγονότων, όπως ακριβώς τα έζησε ο αφηγητής.
Αναστασία Δημακοπούλου
ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου