ΒΙΒΛΙΟ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - ΚΡΙΤΙΚΕΣ

Φίλες, φίλοι,

Σας καλωσορίζουμε στο blog της ομάδας ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ! Για πόσο μπορούμε να περιπλανηθούμε στον κόσμο του στοχασμού και της συνείδησης; Μέχρι πού αποδεχόμαστε το ελεύθερο πέταγμα της σκέψης; Κι όταν γυρίσουμε στο παρόν, στη λογική, στο «πρέπει», δεν θα πούμε ότι ήταν όνειρο, παράκρουση ή μέθη; Αυτό το ταξίδι της σκέψης στη μέθη και στο όνειρο ευελπιστεί να χαρίσει αυτή η ομάδα στον κάθε αναγνώστη. Να του δώσει φτερά για να ξεκινήσει το μαγικό σεργιάνι του σε έναν κόσμο απόλυτα αληθινό αλλά και τόσο ανεξερεύνητο, στον χώρο του βιβλίου που τόσο αγαπάμε. Και μαζί, να το στηρίξουμε με αγάπη, ήθος, ευγενικές προθέσεις, σκέψεις και πράξεις!

Γιούλη Τσακάλου

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2022

Βιβλιοκριτική της Γιούλης Τσακάλου στον Ελεύθερο Τύπο για το βιβλίο "Βαγόνι τρίτης θέσης" Πασχάλης Πράντζιος, Εκδόσεις Πηγή


Διαβάσαμε πρώτοι και προτείνουμε της Γιούλης Τσακάλου

Ελεύθερος τύπος 29/10/2022

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ  για το Βιβλίο: «Βαγόνι τρίτης θέσης»

Συγγραφέας : Πασχάλης Πράντζιος

Εκδόσεις Πηγή

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2022 

 


 

Είχα τη χαρά να διαβάσω το καινούριο μυθιστόρημα του Πασχάλη Πράντζιου, «Βαγόνι τρίτης θέσης», πριν την επίσημη μέρα κυκλοφορίας του βιβλίου από τις εκδόσεις «Πηγή». 

Ακολουθώ αναγνωστικά τον συγγραφέα από τα πρώτα του βήματα, από το πρωτόλειό του ακόμη «Και πάντα με χείλη κόκκινα» που εκδόθηκε το 2006. Ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Πράντζιος με εξέπληξε με τη συγγραφική του πένα κι έχω ακόμη στο μυαλό μου την αρχική μου σκέψη πως ο συγγραφέας αυτός θα έχει μέλλον. Το μέλλον αυτό έρχεται για άλλη μία φορά να μας το επιβεβαιώσει ο συγγραφέας με το έβδομο κατά σειρά μυθιστόρημά του, «Βαγόνι τρίτης θέσης». Η γραφή του Πράντζιου είναι σαν το παλιό καλό κρασί· όσο περνάει ο καιρός, τόσο πιο μεστή γίνεται. Οι θεματικές των βιβλίων του δεν είναι επαναλαμβανόμενες, ο συγγραφέας σκέφτεται και ερευνά πριν ξεκινήσει κάθε φορά το καινούριο του πόνημα, γι’ αυτό και η εκδοτική του παρουσία ανά τριετία.

         Το «Βαγόνι τρίτης θέσης» είναι αποτέλεσμα πολύμηνης έρευνας πάνω στα θεατρικά μπουλούκια του περασμένου αιώνα, γεγονός που πιστοποιείται εξάλλου και από την παράθεση της βιβλιογραφικής μελέτης στο τέλος του βιβλίου. Ο συγγραφέας συνέθεσε την πλοκή του μυθιστορήματός του βασισμένος σε πραγματικά γεγονότα που λάβαιναν χώρα κατά την περιδιάβαση των θεατρικών μπουλουκιών ανά την Ελλάδα και μας παρουσιάζει ένα μυθιστόρημα άρτιο μορφικά, χτίζοντας τη μυθοπλασία του μέσα από τη ζωή τριών γενιών καλλιτεχνών. Επί της ουσίας πρόκειται για μια σπονδυλωτή αφήγηση, η οποία ξεκινά στα χρόνια του Μεσοπολέμου, με το Λενάκι να το σκάει από την επαρχία, όπου μεγαλώνει, μ’ έναν μπουλουκτσή που ερωτεύεται και τον ακολουθεί ως τραγουδίστρια στους περιπλανώμενους θιάσους των μπουλουκιών. Εκεί γνωρίζει τη Ρόζα, χαρακτηριστική μορφή των θεατρικών μπουλουκιών της εποχής, και ο σύνδεσμος μαζί της δημιουργεί μία φιλία που κρατά σε όλη τη διάρκεια του βίου τους. Παράλληλα, ο αναγνώστης παρακολουθεί στα μεταγενέστερα χρόνια την κόρη της πρωταγωνίστριας, Κάλλι, που διαπρέπει στον χώρο του θεάτρου, και την εγγονή της, Ελένη, αντιπροσωπευτικό δείγμα της νέας γενιάς των ηθοποιών που αγωνίζονται να σταδιοδρομήσουν στον καλλιτεχνικό χώρο.  Μέσα από τα μπουλούκια και το θέατρο, ευρύτερα, παρακολουθούμε την κοινή ζωή της Ρόζας με το Λενάκι, καθώς ζυμώνεται ταυτόχρονα με τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, του Εμφύλιου σπαραγμού, των γεγονότων που οδήγησαν στη Δικτατορία του ’67 και τη Μεταπολίτευση. Οι σελίδες του βιβλίου  αποτελούν ένα πέρασμα από τις αγνές εποχές της τέχνης που υπηρέτησαν τα θεατρικά μπουλούκια, στις χρυσές εποχές του κινηματογράφου και των εμπορικών θεατρικών παραστάσεων, μέχρι τη σκληρή καλλιτεχνική πραγματικότητα των ημερών μας.

         Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος από τα ξύλινα βαγόνια τρίτης θέσης, στα οποία στοιβάζονταν οι μπουλουκτσήδες, για να ταξιδέψουν στις περιοδείες τους. Αποτελεί όμως κι ένα σημείο-κλειδί στο μυθιστόρημα, εξάπτοντας την περιέργεια του αναγνώστη, ένα εύρημα βάσει του οποίου εκτυλίσσεται και ολοκληρώνεται η μυθιστορηματική πλοκή.

         Με δεδομένο ότι το θέατρο δεν είναι αποκομμένο από τη ζωή και τα προβλήματά της, στο «Βαγόνι τρίτης θέσης» πρωταγωνιστούν τα ανθρώπινα συναισθήματα, έρμαια των πολιτικών συγκυριών και των κοινωνικών συνθηκών που ταλανίζουν την ανθρώπινη φύση σε κάθε ιστορική εποχή: Η πίκρα, η αγωνία και ο σπαραγμός μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των ηρώων, ο προβληματισμός γύρω από το θέμα της οικονομικής ανέχειας, της ανθρώπινης εξαθλίωσης και της ματαιοδοξίας, η βαθιά συνειδητοποίηση του ευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας μέσα σε καταστάσεις πολέμου και καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκαλούν οι βιαστές της δημοκρατίας. Όλα αυτά διανθισμένα με την αξιέραστη γλώσσα του συγγραφέα και με εργαλείο το χιούμορ που χαρακτηρίζει τη γραφή του εν γένει, δημιουργούν ένα μυθιστόρημα με ήρωες πλασμένους «κατά το εικός και το αναγκαίον», με μία αφηγηματική ταχύτητα που σε ταξιδεύει, μ’ ένα τέλος γεμάτο συγκίνηση και την επιθυμία να ξαναγυρίσεις στην πρώτη σελίδα και να διαβάσεις το βιβλίο από την αρχή.

         Δεν μένει παρά να επιβιβαστούμε κι εμείς ως αναγνώστες σ’ αυτό το «Βαγόνι τρίτης θέσης» και να ταξιδέψουμε παρέα με τη συναρπαστική αφήγηση του βιβλίου.

         Κλείνοντας, θα ήθελα να παραθέσω μία από τις πολλές μαρτυρίες που έβγαλε στο φως η έρευνα του συγγραφέα για τον άγνωστο, για τους περισσότερους, κόσμο των θεατρικών μπουλουκιών.

 «Καλημέρα σας, κύριε αστυνόμε. Έχω έρθει εδώ με τον θίασο, έχουμε ένα τσαντίρι και παίζουμε. Να, εδώ έχω την άδεια για τα έργα που ανεβάζουμε».

         Ο αστυνόμος πήρε την άδεια κι άρχισε να διαβάζει.

         «Εδώ γράφει Θίασος Πρόζας».

         «Μάλιστα».

         «Και γιατί δεν ήρθε η κυρία αυτοπροσώπως και ήρθατε εσείς;»

         «Ποια κυρία;»

         «Αυτή που γράφει εδώ, η κυρία Πρόζα. Αν δεν έρθει εδώ αυτοπροσώπως η κυρία Πρόζα, παράσταση δεν γίνεται!»

 


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Πασχάλης Πράντζιος γεννήθηκε στην Ανάβρα Καρδίτσας το 1971. Σπούδασε φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. και εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Θέατρο, με ειδίκευση στην Επιβίωση του Αρχαίου Δράματος, στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας και στην πορεία παρακολούθησε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Ε.Α.Π. Είναι συγγραφέας των μυθιστορημάτων: «Και πάντα με χείλη κόκκινα» (Ωκεανίδα, 2006), «Περί ανέμων και γάτων» (Ωκεανίδα, 2009), «Λιωμένο μολύβι» (Ωκεανίδα, 2012), «Η πόλη έχει ρεπό» (Ωκεανίδα, 2014), «Ξανάγινε τρεις…» (Ωκεανίδα, 2016), «τριάντα έξι ώρες βροχής» (Κλειδάριθμος 2019), «Βαγόνι τρίτης θέσης» (Πηγή, 2022). 


 

 

Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2022

Συνέντευξη του συγγραφέα Κώστα Ακρίβου στη Γιούλη Τσακάλου - Ελεύθερος Τύπος 22.10.2022, για το βιβλίο «Ανδρωμάχη», Εκδόσεις Μεταίχμιο


Συνέντευξη του συγγραφέα Κώστα Ακρίβου στη Γιούλη Τσακάλου - Ελεύθερος Τύπος

ΒΙΒΛΙΟ : «ΑΝΔΡΩΜΑΧΗ»

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

 


Ο εξαιρετικός συγγραφέας Κώστας Ακρίβος μας εμπιστεύεται τις σκέψεις του με αφορμή το νέο του βιβλίο «ΑΝΔΡΩΜΑΧΗ»

Διαβάζοντάς το νιώθεις ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο όσοι αιώνες και να περάσουν όσοι Δούρειοι ίπποι και να προσφέρονται όσοι Τρωικοί πόλεμοι να ξαναδημιουργούνται… εκεί όπου η κάθε Ανδρομάχη   αφήνει πίσω την ψυχή της ακολουθώντας τη μοίρα της σιχαμένη από τον ίδιο της τον εαυτό γιατί νιώθει  πως φταίει, φταίει γιατί συνεχίζει να υπάρχει και να επιτρέπει να την ατιμάζουν. Ο Κώστας Ακρίβος βουτάει στα μαιανδρικά νερά των παθών αυτών που ταλανίζουν τους ήρωές του και δονούν συθέμελα τη ζωή τους στο νέο του βιβλίο «Ανδρωμάχη»

-Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια γι’ αυτό το νέο  ταξίδι;

- Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που στη ζωή της έζησε δυο ζωές. Μέχρι που να κυριευτεί η Τροία, ήταν η κόρη ενός βασιλιά που παντρεύτηκε τον πρώτο των Τρώων, τον Έκτορα, και έζησε μαζί του την απόλυτη αγάπη. Αξιώθηκε να γίνει βασίλισσα και μητέρα. Με την άλωση της Τροίας και στη συνέχεια θα γνωρίσει τον απόλυτο πόνο και εξευτελισμό: Θα χάσει τον άντρα, το παιδί της, την αξιοπρέπειά της, την τύχη να ορίζει η ίδια τη μοίρα της. Όλη της η ζωή ήταν σαν ένα όνειρο, που όταν ξυπνάς δεν ξέρεις πού σταματάει η γλυκιά αναπόληση και πού ήταν οι εφιάλτες.

-Ποια τα κυρίαρχα συναισθήματα που σας κατακλύζουν και πόσο  χρονικό διάστημα προετοιμασίας χρειάστηκε για την ολοκλήρωση του έργου σας;

- Προσπάθησα να κατανοώ τα συναισθήματα των προσώπων, χωρίς ποτέ να ταυτίζομαι μ΄ αυτά, επειδή έτσι θα μπορούσα να κρατήσω μια νηφάλια απόσταση στην όσο το δυνατόν πιστή ανάπλαση του χαρακτήρα τους. Ο χρόνος συγγραφής δεν ήταν πάνω από ένα ημερολογιακό έτος, όμως η επώαση όλων αυτών των ιστοριών έχει ξεκινήσει από τότε που πρωτοδιάβασα, παιδί, την ιστορία του τρωικού πολέμου.

-Χρησιμοποιείτε ρεαλιστικές περιγραφές για να περιγράψετε ακραίες ανθρώπινες συμπεριφορές σε ακραίες καταστάσεις, όπως τις περιπτώσεις των Έκτορα, Πρίαμου, Αχιλλέα, Οδυσσέα, Νεοπτόλεμου, Εκάβη, Ανδρομάχης. Πόσο σας δυσκόλεψε να διεισδύσετε στον ψυχισμό τους;

- Για τη λογοτεχνία οι ακραίες συμπεριφορές, όπως και οι άνθρωποι που κινούνται εκτός «πλαισίου», είναι το καλύτερο υλικό. Όχι πως τη λογοτεχνία δεν την απασχολεί η καταγραφή του μέσου ανθρώπινου όρου ή της μιζέριας, όμως της αρέσει να βουτάει στα απύθμενα νερά συμπεριφορών που φλερτάρουν με τα άκρα: τη βαναυσότητα, την απανθρωπιά, την κτηνωδία΄ αλλά και την (αυτό)θυσία, τον αλτρουϊσμό, την ανυστεροβουλία…

-Τι γνώμη έχετε για τους ανθρώπους που μετατρέπονται σε αθύρματα της εξουσίας, της μισαλλοδοξίας και των προσωπικών τους παθών, αφού μόνο πάθη καθορίζουν τον ρυθμό των βημάτων τους;

- Δυστυχώς, όχι μόνο στις μέρες αλλά σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του ανθρώπινου γένους, αυτοί οι χαρακτήρες έχουν το πάνω χέρι. Είναι αυτοί που καθορίζουν τις τύχες των πολλών. Είναι σύμφυτο κάτι τέτοιο με την ανθρώπινη φύση; Είναι το βαθύτερο κύτταρο που οδηγεί στην απαξίωση και στον βαρβαρισμό; Δεν μπορώ να ξέρω. Η λογοτεχνία ωστόσο δεν το βάζει στα πόδια΄ στέκεται θαρραλέα απέναντι στην έννοια του κακού, όχι να δασκαλεύει και να ηθικολογεί, αλλά για να λειτουργεί σαν ένας καλογυαλισμένος καθρέφτης που δείχνει τους δύο δρόμους: της αρετής και του κακού.

 


- «Δεν υπάρχει», λέει η Ανδρομάχη, «τίποτα πιο σκληρό και άδικο από το να πρέπει να αγαπάς κάποιον που κανονικά θα έπρεπε να μισείς με όλη σου την ψυχή. Να ανοίγεις την αγκαλιά και να χαρίζεις το φιλί σ’ έναν άνθρωπο που, αν τα πράγματα γίνονταν σωστά από τους θεούς, θα ταίριαζε μονάχα η απέχθεια και η περιφρόνηση. Το μίσος». Αλήθεια, πώς το άντεχε; Πόση δύναμη ψυχής έπρεπε να διαθέτει;

- Με αυτά τα δύο συγκρουόμενα αισθήματα πέρασε τη ζωή της. Απ΄ τη μια, να πρέπει να μισεί τα παιδιά της που ήταν προϊόν βιασμού και, από την άλλη, να υπακούσει στο μητρικό ένστικτο΄ αυτό που της υπαγόρευε ότι αυτά τα παιδιά ήταν κομμάτι από τη δική της ύπαρξη. Άντεξε γιατί δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Ίσως για αυτό στο τέλος βγήκε νικήτρια.

-Ήταν άραγε δειλή; Ποιος μπορεί να ορίσει τη ζωή, τα αισθήματα τα πάθη και τα λάθη του καθενός; Το πως θα φύγει από αυτήν;

- Όταν κανείς βρίσκεται ένα βήμα πριν από το τέλος, και μάλιστα αυτό το τέλος ανήκει στην αυτοχειρία, είναι εύκολο να το χαρακτηρίζουμε δειλία. Μήπως είναι ακριβώς το αντίθετο; Μια πράξη γενναία να εγκαταλείψεις το ομορφότερο δώρο που δεν είναι άλλο από τη ζωή;

-Η μοίρα των ανθρώπων  είναι τελικά η λησμονιά; H ζωή πρέπει να είναι μονάχα φως και όλα τα άλλα έρεβος;

- Μάλλον είμαστε το μοναδικό είδος σε όλο το ζωικό βασίλειο που μας χαρακτηρίζει η μνήμη. Οι αναμνήσεις προσώπων που έχουν φύγει δεν λένε να μας εγκαταλείψουν – και καλώς. Τι υπάρχει πίσω από την πόρτα του θανάτου ούτε υπήρξε ούτε θα υπάρξει κανείς που να μας το πει. Άρα, ας γευτούμε αυτό το ελάχιστο πανέμορφο φως ας το ρουφήξουμε ως την τελευταία του αχτίδα.  


- Και τέλος κ. Ακρίβο΄ πολλά βιβλία, πολλά βραβεία και διακρίσεις. Η επιτυχία είναι ελευθερία ή καταλήγει σε δέσμευση;

- Κάθε βραβείο έχει την αξία που του δίνει ο βραβευμένος. Αν είναι για να κομπορρημονεί ως δαφνοστεφανωμένος, είναι ο ορισμός της αποτυχίας. Αν για να λειτουργεί ως εφαλτήριο, ώστε να ανεβάζει τον πήχη της ποιότητας του έργου του ψηλότερα, τότε είναι καλοδεχούμενο. 

 



Απόσπασμα από το βιβλίο

«Όμως την ομορφιά οι θεοί τη θέλουν μακριά από τους ανθρώπους. Στη φύση, στα ζώα, στα επουράνια. Έτσι μπορούν και την τρυγούν πιο εύκολα απ’ ό,τι αν την είχαν δωρίσει στα θνητά τους δημιουργήματα. Αν τυχόν τους ξεφύγει και σταλάξει λίγη ομορφιά σε κάποιον άνθρωπο, φανερώνεται αμέσως ο φθόνος τους. Αν είναι άντρας, τον κατηγορούν για αλαζονεία. Αν γυναίκα, ακόμα χειρότερα: για αποπλάνηση. Με την πρώτη ευκαιρία θα πλαγιάσει με την όμορφη γυναίκα ο Δίας, θα την καταραστεί η Ήρα, θα δώσουν εντολή στον Άδη να αναλάβει αυτός το σκοτεινό του καθήκον.»

Γιούλη Τσακάλου

Ελεύθερος Τύπος