ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΙΜΠΑΡΔΗΣ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ τιτλοφορείται το νέο βιβλίο του Μιχάλη Κατσιμπάρδη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άνεμος και στο μυαλό του αναγνώστη έρχονται ποικίλοι συνειρμοί με την λέξη αυτή. Απαγορεύσεις στις ανθρώπινες σχέσεις , απαγορεύσεις που τις βιώνουμε πάντα και παντού, έτσι ώστε να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.
Η λέξη απαγορευτικό, απερίφραστη και κατηγορηματική, μπορεί στο βιβλίο να έχει την έννοια της απαγόρευσης απόπλου στα Αγιορείτικα χώματα, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, ωστόσο, ο κεντρικός ήρωας, ο Στέφανος, βιώνει έντονα την απαγόρευση από την παιδική του ηλικία, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την ρητή απαγόρευση των γονιών του να ταξιδέψει μαζί τους στη Γερμανία παρά το ότι προσδοκούσε με πάθος για το αντίθετο.
Η άρνηση αυτή θα μετουσιωθεί μέσα του σε απόρριψη από τους γονείς, σε προδοσία, -γιατί για ένα γονέα, το παιδί του έχει πάντα προτεραιότητα-, σε ματαίωση των ουσιαστικών αναγκών και των βαθύτερων επιθυμιών του, τις οποίες ανέλαβε να καλύψει η γιαγιά του παίρνοντας και την ευθύνη για το μεγάλωμά του. Η σοφή ματιά της και ο γλυκός της λόγος τον δίδαξαν να κοιτάει πάντα μπροστά, να μην πιστεύει στα μεγάλα λόγια, ν΄ αποκωδικοποιεί την σιωπή, να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις. Η γιαγιά του, με στοργή και ευαισθησία θ΄ανοίξει τις φτερούγες της για να΄βρει απάγκιο η πληγωμένη από την απόρριψη, ψυχή του Στέφανου. Άνθρωπος που έχει πονέσει βαθιά και η ίδια στην ζωή της, θύμα ενός βίαιου και αυταρχικού άνδρα, θα προσφέρει όλη την εμπειρία και την γνώση της, μπολιασμένη με αγάπη και τρυφερότητα. Θ΄ αφοσιωθεί στο παιδί με τρόπο λεπτό και διακριτικό, θα γίνει παραστάτης και αρωγός στο έργο της ανατροφής του.
Ο έφηβος, αφηγητής Στέφανος, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, εξομολογείται την ζωή του με αναφορές στο παρελθόν.
Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ΄80.
Το τραυματικό βίωμα της εγκατάλειψης από τους γονείς του επηρέασε την ψυχοσύνθεσή του με συνέπειες στον τρόπο σκέψης, στην διαχείριση των συναισθημάτων του, στις σχέσεις του με τους άλλους, στην αντίληψη για τον κόσμο γενικότερα. Ακολουθούμε την πορεία ζωής ενός μοναχικού ατόμου, λιγομίλητου με λόγο σταράτο και ειλικρινή, με πολλές ευαισθησίες, που προτιμά ν΄αφιερώνει περισσότερο χρόνο στο διάβασμα εξωσχολικών λογοτεχνικών βιβλίων και όχι στο συγχρωτισμό με συνομήλικούς του, πολλοί από τους οποίους μάλιστα είχαν εξαπολύσει εναντίον του κοροϊδευτικά σχόλια, λόγω της εγκατάλειψής του από τους γονείς του. Ο μοναδικός του φίλος, ο Σταύρος ή Λεβιάθαν (παρωνύμιο που του έχει δοθεί φιλικά και έχει σχέση με την εμφάνισή του) είναι ένα καλοσυνάτο και καλόκαρδο άτομο, με μεγάλη αίσθηση του χιούμορ και πάθος για την μετεωρολογία και την μελέτη καιρικών φαινομένων. Πολύ καλός και αφοσιωμένος φίλος, ενεργεί πάντοτε με γνώμονα την ορθή κρίση και την λογική, πράγμα που πολλές φορές έρχεται σε αντιπαράθεση με την ισχυρογνωμοσύνη και τις «απαιτητικές ιδιοτροπίες» του Στέφανου.
Ορμώμενοι λοιπόν από την παράλογη και τολμηρή επιθυμία του Στέφανου να ταξιδέψουν με άστατο καιρό, από την Ουρανούπολη προς τα Αγιορείτικα χώματα, συναντάμε τον ίδιο, ως θαμώνα ενός μικρού παραδοσιακού καφενέ, να παρατηρεί τους πελάτες, να γίνεται μάρτυρας των διαφωνιών τους, περιμένοντας παράλληλα τον φίλο του, Λεβιάθαν, ο οποίος έχει σπεύσει στον «ανεμοδαρμένο μόλο», θέλοντας να μάθει από πρώτο χέρι τις πιθανότητες ν΄αναχωρήσει πλοίο μία τέτοια χειμωνιάτικη μέρα του Φλεβάρη, με βροχή και θύελλα. Όσο καθυστερεί να επιστρέψει, τόσο πιο ενδιαφέρον γίνεται το κλίμα που δημιουργείται στο καφενείο, με την ένταση και οχλοβοή να μην λείπει, κατάμεστο από ένα ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων, με διαφορετικά πιστεύω και αντικρουόμενες απόψεις, να διασταυρώνουν τα ξίφη τους, υποστηρίζοντας ακράδαντα τις απόψεις του για τον κόσμο, την πολιτική, τον θεολογικό χώρο και τις κοινωνικές και ταξικές ανισότητες.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ η τεχνική του συγγραφέα, να παραβάλει την «μάνητα» του καιρού, με το φορτισμένο κλίμα στο εσωτερικό του παραδοσιακού καφενέ, ανεβάζοντας στα ύψη την αγωνία για την τελική έκβαση των ιδιαίτερα φιλοσοφημένων συζητήσεων, αλλά και το τραγικό, απρόσμενο τέλος, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί την πλοκή και την ροή του κειμένου.
Μεταξύ των θαμώνων, ο Θανάσης, ο εξυπηρετικός και φιλικός καφετζής, δύο εργάτες που αναμένουν να κοπάσει η θύελλα για να πιάσουν δουλειά, ένας συνταξιούχος δάσκαλος με ακροδεξιές πεποιθήσεις, ένας μοναχικός νεαρός, ο Ηλίας, φύση επαναστατική που συνεχώς έρχεται σε ρήξη με τον δάσκαλο, δύο αδέλφια μοναχοί του Άγιου Όρους, ο Φιλόθεος και ο Αρτέμιος, άκρως διαφορετικοί μεταξύ τους, τόσο στο παρουσιαστικό όσο και στον χαρακτήρα, ο πρώτος ευγενικός και μειλίχιος με συγκροτημένη σκέψη, ενώ ο δεύτερος αντιδραστικός, αφού «αφορμή ζητούσε να λύσει το ζωνάρι του για καβγά», επίσης, ένας καλοβαλμένος αρχιτέκτονας, ο Νικόλας με την κομψή και γοητευτική συνοδό του, την Αργυρώ και ένας «αλαφροΐσκιωτος» ναυτικός, παράξενος και σιωπηρός.
Θέματα σχετικά με το Άγιο όρος, το άβατο και την απαγόρευση των γυναικών σε αυτό, τον οργανωμένο μοναχισμό, την ασκητική ζωή και την εγκατάλειψη των εγκοσμίων είναι αυτά που μονοπωλούν το ενδιαφέρον της «παρέας» του καφενέ, αλλά και η κοινωνική διαστρωμάτωση με τις ανισότητες στην κατανομή του πλούτου, η σημασία και η θέση υπέρτατων αξιών όπως η αγάπη, η ελπίδα, η πίστη κ.α. Οι διαφορετικές θέσεις και διχογνωμίες, εξάπτουν και το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ο οποίος παρακολουθεί, παρατηρεί, συγκινείται, προβληματίζεται.
Η ένταση στους διαλόγους δίνει παλμό στην αφήγηση.
Η χρήση α΄ προσώπου φέρνει τον πρωταγωνιστή πιο κοντά στον αναγνώστη, ενώ η ροή της αφήγησης είναι διακοπτόμενη με αναδρομές στο παρελθόν που εστιάζουν στα βιώματα, στην συναισθηματική κατάσταση του πρωταγωνιστή που πλάστηκε μέσα από το πρίσμα των δικών του φόβων και πεποιθήσεων για την ζωή. Πολύ προσεκτική και λεπτομερής είναι η ψυχογράφηση των χαρακτήρων καθώς μέσα από τα λεγόμενά τους διαφαίνονται οι ενδόμυχες σκέψεις και οι προβληματισμοί τους.
Ο λόγος του συγγραφέα έχει μία καθαρότητα στην συγκρότηση της σκέψης που δεν περνά απαρατήρητη. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην κοινωνική και πολιτισμική σημασία των αξιών και ιδανικών στην ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, ενώ φιλοσοφικά αποφθέγματα και γνωμικά εμπλουτίζουν το κείμενο.
Το τέλος έρχεται απρόσμενο και ανατρεπτικό αλλάζοντας άρδην την οπτική μας για το βιβλίο ενώ μια δεύτερη και πιο προσεκτική ματιά στα παιδικά και εφηβικά χρόνια του πρωταγωνιστή θα φωτίσει τυχόν ερωτηματικά του αναγνώστη.
Το ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ του Μιχάλη Κατσιμπάρδη θεωρώ ότι είναι ένα αξιόλογο βιβλίο γιατί εκτός του ότι βρίθει φιλοσοφικών αναζητήσεων περί ηθικής, θεολογίας, κοινωνικών και πολιτικών δομών, ευαισθητοποιεί τον αναγνώστη απέναντι σε θέματα που αφορούν όλους.
Ευχή μου είναι, να βρει στο αναγνωστικό κοινό την αναγνώριση που του αξίζει!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου