"ΤΟ ΚΑΔΕΡΝΟ" ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΟΠΑΛΙΔΗΣ
Εκδόσεις Πνοή
"Το Καδέρνο" είναι ένα βιβλίο που ήθελα πολύ να διαβάσω! Επιλογή καθαρά από ένστικτο. Ο ιδιαίτερος τίτλος ήταν ένα κίνητρο. Τί σημαίνει "Καδέρνο;" Δεν γνώριζα την υπόθεση, ούτε τον συγγραφέα, που είναι το πρώτο του πόνημα. Δεν διαψεύστηκα και απόλαυσα ένα αξιόλογο βιβλίο, το οποίο διεγείρει το νου θίγοντας πολλά θέματα στις μόλις 220 σελίδες του. Γι αυτές τις 220 σελίδες χρειάστηκε πολύς περισσότερος χρόνος από τον αναμενόμενο για να ολοκληρωθεί η ανάγνωση, καθώς και επαναλήψεις παραγράφων ήταν αναγκαίες για την καλύτερη αφομοίωση των γραφομένων.
Απαιτείται προσήλωση στην ανάγνωση για να ανακαλύψει ο αναγνώστης τα "κρυφά" νοήματα και συλλογισμούς, τους γρίφους και τους στοχασμούς πίσω από τις λέξεις. Γίνονται ερωτήσεις και ζητούνται απαντήσεις και λύσεις, που παραπέμπουν στη "μαιευτική" μέθοδο κατά τον Σωκράτη.
"Μία σωστή ερώτηση δεν πάει ποτέ στον βρόντο." (σελ.77)
Διαβάζουμε παράλληλα δύο ιστορίες, οι οποίες, όμως, απέχουν μεταξύ τους χρονικά αρκετούς αιώνες. Ποιος μπορεί να είναι ο κρίκος εκείνος που θα συνδέσει τις δύο ενότητες;
Στη πρώτη ιστορία διαβάζουμε το ημερολόγιο ενός ναυτικού, του Νικόλα Μαυροθαλασσίτη, το οποίο γράφεται εν πλω. Το πλοίο του, ο "Νικηφόρος", έχει σαλπάρει από την Κωσταντινούπολη τις παραμονές της άλωσης, το 1453. Ο Δημήτριος Καντακουζηνός, αντιλαμβανόμενος την καταστροφή που προμηνύεται, δίνει εντολή στον καπετάνιο του πλοιαρίου να μεταφέρει την κόρη του στη Χίο, σε συγγενείς, για την προστασία της. Επιπλέον, εμπιστεύεται ένα καλά σφραγισμένο ξύλινο κιβώτιο, με άγνωστο περιεχόμενο, με την διαταγή - όρκο - "όμπλιγο", να διασωθεί από τους Τούρκους.
Ο Νικόλας, εγκλωβισμένος μεσοπέλαγα, εξακολουθεί να τροφοδοτεί το Καδέρνο, το τετράδιο, με τις σκέψεις και τους φόβους του σε έναν απολογισμό ζωής.
"Αναλογίζομαι τα κρίματά μου, καθώς η κάθε μέρα σέρνεται και δεν τελειώνει. Τα χρεωστούμενα όπου έγραψε το τεφτέρι της ζωής μου. Όχι στο Θεό, μα στους ανθρώπους."(σελ.101)
Διακατέχεται από την απογοήτευση μίας απέλπιδας επιστροφής.
"Μίαν ελπίδα μοναχή, κρυμμένη και ανομολόγητη είχαμε να μαϊταδούμε όσους και όσα αφήσαμε οπίσω".(σελ.75)
Ποιο θα είναι το τέλος της θαλασσινής αυτής περιπέτειας, τί πολύτιμο μπορεί να περιέχει το κιβώτιο και ποιος ο ρόλος του στην εξέλιξη της υπόθεσης;
Φωτο : Νατάσα Μουτούση
Η δεύτερη ιστορία διαδραματίζεται περίπου μία δεκαετία πριν την σημερινή εποχή και αφορά τον Χρήστο, κυρίως, ο οποίος μετά από μία δύσκολη επαγγελματική περίοδο, αποφασίζει να ταξιδέψει από την Θεσσαλονίκη, όπου διαμένει, στην Κρήτη για μία ολιγοήμερη απόδραση από την καθημερινότητα με μόνη συντροφιά την σύζυγό του. Πληροφορείται για το ενδιαφέρον που έχει το πέρασμα ενός φαραγγιού στο νησί και, αν και δεν είναι συνηθισμένος σε δράσεις αυτού του είδους, αποφασίζει να το τολμήσει, φυσικά μόνος.
Η δαιδαλώδης διαδρομή μέσα στο φαράγγι και η συνεχής αναζήτησή της εξόδου απ’αυτό, θα συντελέσει σε μία δοκιμασία σκέψης, ανασυγκρότησης και επαναπροσδιορισμού, μία άλλη προσέγγιση στην αυτογνωσία. Οι αναγκαίες στάσεις πάνω στις πέτρες, που κάνει για να ξαποστάσει, του προξενούν ένα "σταμάτημα" στον πραγματικό χρόνο. Οι αναπάντεχες συναντήσεις με ένα παράξενο ηλικιωμένο ζευγάρι και οι στιχομυθίες, που ακολουθούν, δίνουν το έναυσμα για αποκαλύψεις της πραγματικής αλήθειας για τον καθένα, το αποτέλεσμα της αλαζονείας της βεβαιότητας, που επικρατεί γενικώς, την αξία του μέτρου και της λογικής, σε αντιδιαστολή με τα "πρέπει" και τα "θέλω" του ανθρώπου.
"Όλες οι απαντήσεις είναι στο εγώ μου, σ’αυτό το εγώ που αντίκρισα πίσω απ’τον θρυμματισμένο καθρέπτη που με βασάνισε, με πόνεσε, αλλά στο τέλος κοιταχτήκαμε κατάματα."(σελ.81-82)
Θέτονται αινιγματικά ερωτήματα για το "Τί", για το "Γιατί", αλλά περισσότερο για το σημαντικότερο "Πώς". Θίγονται καίρια ζητήματα για τη Θρησκεία, τον άνθρωπο καθ’ ομοίωση του Θεού, τον φόβο του θανάτου και την νίκη του κατά τον Λιαντίνη, τον αληθινό έρωτα και την είσοδο στον παράδεισο. Γιατί δεν πραγματοποιείται ενδοσκόπηση όταν δίνεις στον εαυτόν σου τις απαντήσεις που θέλεις εσύ! Όταν δεν θέλεις το ξεβόλεμα!
"Την βαλιτσούλα την πήρε κενή και μπορούσε να τη γεμίσει στο ταξίδι του όσο ήθελε κι έβρισκε το κουράγιο. Το μέτρο, η λογική, τα "πρέπει" κι η άρνηση για τα δύσκολα την κράτησαν αδειανή κι εύκολη στο κουβάλημα. Αυτός έφταιγε, μόνο αυτός. Είχε διαλέξει τη βολή του."(σελ.99)
Ο άρτια δομημένος λόγος και η χαρισματική αφηγηματική ροή καθιστούν το βιβλίο αυτό ένα βαθιά φιλοσοφημένο έργο. Η δε σύλληψη της ιδέας της έμπνευσης είναι που το κάνει μοναδικό! Ο γλωσσικός ιδιωματισμός του 15ου αιώνα από τον Πόντιο ναυτικό, όπως αποτυπώνεται στο ημερολόγιο, αξιώνει πιστότητα σε μεγάλο βαθμό. Η αντίστοιχη Κρητική ντοπιολαλιά των Κρητών ηρώων αποδίδεται εξαιρετικά, επίσης. Και στις δύο περιπτώσεις, οι παραπομπές στο κάτω μέρος των σελίδων βοηθούν τα μέγιστα!
Σας προτρέπω να διαβάσετε το σπουδαίο αυτό βιβλίο, φίλες και φίλοι μου, και να αποφασίσετε εσείς, οι ίδιοι, κοιτώντας τον έναστρο ουρανό αν τα αστέρια "ανάβουν" ή απλά "τρεμοπαίζουν."
Νατάσα Μουτούση
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου