ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΟΥΛΗ ΤΣΑΚΑΛΟΥ Ε.Τ. 12.11.2022
Συγγραφέας : Τέσυ Μπάιλα,
Βιβλίο : Λέγε με Ισμαήλ,
εκδ. Ψυχογιός
Η Τέσυ Μπάιλα επιστρέφει με ένα νέο συγκλονιστικό μυθιστόρημα για τη φιλία, την ανθρωπιά, τις ανταλλαγές των πληθυσμών και τα αποτελέσματά τους, την έννοια της πατρίδας ως παράγοντα προσδιορισμού της προσωπικής ταυτότητας, τους τόπους και τους τρόπους πολιτισμού που μπορεί να μοιράζονται δυο λαοί με κοινή μοίρα. Γράφει μια ιστορία που μπορεί να επικεντρώνεται στην Κωνσταντινούπολη και στα γεγονότα που τη σημάδεψαν από το 1955, τη χρονιά των Σεπτεμβριανών μέχρι και το 1964, την περίοδο των απελάσεων, επί της ουσίας όμως είναι μια ιστορία πολυεπίπεδη, η οποία φέρνει στο φως τον κοσμοπολιτισμό που επικρατούσε στην Πόλη εκείνη την εποχή από τη μια και τη μεγάλη περιπέτεια της ανθρώπινης ζωής από την άλλη, όταν όλα αλλάξουν βίαια και οριστικά.
Κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος δεν είναι άλλος από την ίδια την Πόλη. Η ρωμαίικη γειτονιά του Πέρα, τα θλιβερά και ομιχλώδη σοκάκια, τα λιθόστρωτα καλντερίμια, τα ξύλινα σπίτια που μοιάζουν να επιπλέουν στα νερά του Βοσπόρου και ο τρόπος που σε όλα αυτά επιβίωσε το ρωμαίικο στοιχείο είναι το τοπογραφικό πλαίσιο στο οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία αυτού του βιβλίου. Η Μπάιλα αντιμετωπίζει την Πόλη ως τον τόπο εκείνο στον οποίο συνενώνονται και συμβιώνουν οι λαοί, εν προκειμένω δυο λαοί που στην πάροδο των αιώνων έχουν προσπαθήσει πολύ να ζήσουν ειρηνικά έστω και αν κάποιες φορές δεν τα κατάφεραν. Και φιλοτεχνεί το λογοτεχνικό αυτό πορτρέτο της θλιμμένης πόλης με τα πιο τρυφερά χρώματα αναπαράγοντας εικόνες μιας αλλοτινής εποχής που μοιραία μεταβλήθηκε στον χρόνο απαλείφοντας γενιές ανθρώπων οι οποίοι έζησαν στους κόλπους της και μεγαλούργησαν σε προσωπικό, κοινωνικό και ιστορικό επίπεδο.
Άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, που ζουν, ερωτεύονται, αγαπούν, σχηματίζουν έναν αφηγηματικό πυρήνα όπου Έλληνες και Τούρκοι συνυπάρχουν αρμονικά και γίνονται και οι δύο θύματα και θύτες της ιστορίας στο πέρασμα του χρόνου. Αναμφίβολα γοητεύει ο Ισμαήλ με τον καφενέ του, ο μοναχικός Ισίδωρος χωμένος πάντα στις σελίδες κάποιου βιβλίου, η γριά πόρνη η Γιασεμώ που τριγυρνά στη γειτονιά και κλέβει γάλα από τα σπίτια για να ταΐσει τον μοναδικό της φίλο, τον Γιουσούφ, έναν αδέσποτο σκύλο, η Μέλπω, η πιστή οικονόμος της Καλλιάνθης, της αρχόντισσας του Πέρα, η λάγνα Αϊσέ που φεύγει αφήνοντας πίσω της ένα παιδί, το κορίτσι με τα κοφίνια γεμάτα λεβάντα που πνίγεται στο αίμα της, ο Ναντίρ που δε θα διστάσει να κλέψει την Ασλίβ για να την οδηγήσει στην απελπισία, η Εσίν που θα αλλάξει τη μοίρα τη δικιά της αλλά και της Ασλίβ.
Όταν τα διπλωματικά παιχνίδια του εθνικισμού και τα τερτίπια της Ιστορίας διαλύσουν την αρμονική συνύπαρξη των κατοίκων αυτής της πόλης η Μπάιλα αναπάντεχα θα στρέψει τον αφηγηματικό της φακό στη συνειδητοποίηση της κοινής μοίρας των δύο λαών, φέρνοντας στην επιφάνεια τις συνθήκες εκείνες που ανάγκασαν τους δυο λαούς να μοιραστούν και να ανταλλάξουν την πατρίδα της καρδιάς τους, τονίζοντας με γεωδαιτημένη φωτογραφική ακρίβεια πως ο ξεριζωμός πάντα την ίδια θλίψη φέρνει στη ζωή των ανθρώπων, ό,τι και αν τον προκάλεσε.
Με τη γλωσσική ευαισθησία που τη διακρίνει η Μπάιλα καταθέτει ένα κείμενο που ρέει απρόσκοπτα, είναι γεμάτο εντάσεις αλλά και ήπιες περιγραφές που αναδεικνύουν τη σκηνοθετική της δεινότητα αφενός και αφετέρου εντάσσουν τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα της Πόλης. Ιχνηλατεί τα βήματα της Ιστορίας με πραγματολογική ακρίβεια και υπογράφει ένα ιστορικοκοινωνικό μυθιστόρημα και όχι μια ιστορική πραγματεία έχοντας κατανοήσει με σαφήνεια τα όρια του μυθιστορήματος από αυτά της ιστοριογραφίας. Άλλωστε, αυτό που την ενδιαφέρει είναι να αναδείξει τον τρόπο που τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν την τύχη των ανθρώπων. Κυρίως όμως θέλει να φανερώσει την ανθρωπιά που κρύβεται στην απλότητα των συναισθημάτων των απλών ανθρώπων. Και το καταφέρνει με έναν μοναδικό και εξαιρετικά αξιόλογο τρόπο, έχοντας εργαστεί σθεναρά και μεθοδικά για να κάνει τη μυθοπλαστική αυτή σύνθεση ιστορικής πραγματικότητας και ρεαλισμού μια σαγηνευτική μυθιστορία, και να φέρει στο φως τις πιο λεπταίσθητες ψυχολογικές εκφάνσεις των ηρώων της και τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων τους.
Ελεύθερος Τύπος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου