Συνέντευξη Ρουμένα Μπουζάροφσκα στη Γιούλη Τσακάλου – Ελεύθερος τύπος της Κυριακής 19.03.2023
ΒΙΒΛΙΟ : «Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG
ΦΩΤΟ : Ούμαρ Τίμολ
Η Ρουμένα Μπουζάροφσκα στο βιβλίο της «Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ» εμφανίζεται ιδιαίτερα δραστήρια σε ότι αφορά τα ιδεολογικά πρότυπα του 21ου αιώνα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ανήκει σε μια ομάδα επτά γυναικών που το 2018 πρωτοστάτησαν στο κίνημα #MeToo #segakazhuvam – «Τώρα μιλάω» στην Βόρεια Μακεδονία, και επίσης, διοργάνωσε την πρωτοβουλία PeachPreach, μιας επαναλαμβανόμενης εκδήλωσης κατά την οποία γυναίκες από διάφορες πόλεις της Βόρειας Μακεδονίας διηγούνται προσωπικές τους ιστορίες. Δεν διστάζει να αποδομήσει αυταπάτες ρατσιστικές κ προκαταλήψεις, για ζητήματα που αφορούν ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο! Την ανάδειξη της πατριαρχίας και τη θέση του φεμινισμού στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες!
-Είστε ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ότι αφορά ανθρώπινα δικαιώματα, έμφυλες διεκδικήσεις, γυναικεία χειραφέτηση. Ποια ήταν η αφορμή της έμπνευσης των 11 διηγημάτων στο βιβλίο σας με τον τόσο πετυχημένο τίτλο «Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ»; Τι μπορούμε να αποκαλύψουμε στο αναγνωστικό κοινό;
Ακόμη και πριν από τον άντρα μου έγραφα διηγήματα που σε οικείο επίπεδο αντανακλούσαν την ανισότητα και την απογοήτευση των κοινωνικών ζητημάτων. Για παράδειγμα, πολλές από τις ιστορίες μου επικεντρώθηκαν στο να κολλήσω σε ένα μετα-μεταβατικό περιβάλλον, το οποίο αφήνει πολλά περιθώρια για διαρκή διαφθορά και, ως εκ τούτου, επιτρέπει ακόμη μεγαλύτερη ανισότητα. Είχα επίσης την τάση να επικεντρώνω τις ιστορίες μου γύρω από γυναικείους χαρακτήρες που έπρεπε επιπλέον να αντιμετωπίσουν την προκατάληψη της πατριαρχίας στα σπίτια τους. Έχοντας μεγαλώσει κορίτσι σε ένα τέτοιο περιβάλλον, έγινα ευαίσθητη σε αυτά τα θέματα, καθώς και στην απουσία γυναικείων φωνών στη λογοτεχνία. Όσον αφορά τον άντρα μου, συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμουν ένα σαφές πλαίσιο για όλες τις αφηγήσεις του βιβλίου μου. Αφού έγραψα την πρώτη ιστορία για τον ποιητή, συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να ξαναπλαισιώσω όλες τις ιστορίες που έγραφα έτσι ώστε να έχω έναν αφηγητή σε πρώτο πρόσωπο, μια παντρεμένη γυναίκα, η οποία αναγνωρίζεται από την κοινωνία από την οικογενειακή της κατάσταση και από το αν έχει παιδιά ή όχι, ενώ ο σύζυγός της αναγνωρίζεται από το επάγγελμά του. Χρησιμοποίησα το πρώτο πρόσωπο γιατί δίνει την ευκαιρία για ειρωνεία και χρήση της καθημερινής, ζωντανής γλώσσας.
-Οι ηρωίδες σας είναι όλες γυναίκες που αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τις διαταραγμένες σχέσεις τους με το υποτιθέμενο ισχυρό φύλο. Τελικά όταν καταφέρουν να αποδεσμευτούν και κοιτάξουν την κακία, τον κυνισμό και τη χυδαιότητα που χαρακτηρίζουν πολλούς γάμους, τότε μόνο μπορεί να λυτρωθούν;
Πολλές από αυτές δεν απελευθερώνονται. Η αγαπημένη μου ιστορία της συλλογής είναι η τελευταία, «Η 8η Μαρτίου», όπου η ηρωίδα παραμένει εντελώς τυφλή για την κατάστασή της, κάτι που την κάνει αρκετά αστεία για τον αναγνώστη. Δεν ήθελα να γράψω αφηγήσεις που είναι εκεί για να εμπνεύσω – γι' αυτό υπάρχουν βιβλία αυτοβοήθειας. Πήγαινα για κάτι ρεαλιστικό και ο λόγος που το έκανα ήταν επειδή ήθελα να ασκήσω κριτική σε ορισμένες πτυχές της κοινωνίας, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με τους ρόλους των φύλων και τον σεξισμό. Και στην πραγματικότητα, χρειάστηκαν αιώνες για να απελευθερωθούν και να χειραφετηθούν οι γυναίκες. Είναι ακόμα μια συνεχής διαδικασία, φυσικά. Είμαστε πολύ μακριά από την ισότητα. Και παρεμπιπτόντως, οι άνδρες χρειάζονται ακόμη περισσότερο χρόνο για να χειραφετηθούν.
-Τι κρύβουν οι οικογενειακές σχέσεις που έχουν ως θεμέλιο λίθο την ανδροκρατική εξουσία; Πώς αντιδρούν οι γυναίκες; Μήπως έχουν και αυτές κάποιο μερίδιο ευθύνης αποδεχόμενες αυτήν την εξουσία;
Κοιτάξτε, η ιδέα του γάμου εξακολουθεί να είναι ρομαντική ακόμα και στην κυρίαρχη κουλτούρα στις μέρες μας, και υπάρχει μια τεράστια βιομηχανία πίσω από αυτήν. Και αν κοιτάξετε τον γάμο από την παραδοσιακή σκοπιά, αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως βοοειδή. Μια κόρη είναι βάρος για την οικογένεια και πρέπει να πουληθεί σε άλλη οικογένεια. Ο πατέρας, ο αρχικός ιδιοκτήτης της κόρης, τη δίνει συμβολικά σε έναν άλλο άντρα, τον σύζυγό της και τον νέο ιδιοκτήτη, και στη συνέχεια αλλάζει την ταυτότητά της και παίρνει το όνομά του, μετά από το οποίο υποτίθεται ότι είναι μια μηχανή κατασκευής μωρών που καθαρίζει το σπίτι και ταΐζει τους πάντες. Και παρόλο που αυτή η παράδοση είναι τόσο ταπεινωτική για τις γυναίκες, εξακολουθούμε να την κάνουμε και η αμφισβήτησή της θεωρείται ταμπού, επειδή κροταλίζει την έννοια της παραδοσιακής οικογένειας.
Πολύ συχνά με ρωτούν για το πόσο πρέπει να κατηγορηθεί μια γυναίκα. Και αυτό γιατί οι γυναίκες κατηγορούνται συνεχώς για τα πάντα, οπότε γιατί όχι ακόμη και για τους αιώνες του συστημικού σεξισμού και της βίας εναντίον τους. Φαίνεται ότι μερικές φορές η αφήγηση δεν είναι γιατί η πατριαρχία είναι το πρόβλημα, που ωφελεί τους άνδρες, αλλά γιατί οι γυναίκες είναι το πρόβλημα. Δεν θέλω να συμμετάσχω σε αυτή την αφήγηση. Η πατριαρχία δεν ωφελεί σε καμία περίπτωση τις γυναίκες. Αλλά αυτό που τελικά συμβαίνει είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να επιβιώσουν, και αυτό που κάνουν είναι απλώς να προσπαθούν να χωρέσουν στο ίδιο το καλούπι που τις βλάπτει. Μερικές φορές, δεν έχουν άλλη επιλογή, ούτε τη γνώση.
-Τελικά, το παραδοσιακό οικογενειακό σχήμα, άντρας-γυναίκα-παιδιά, έχει αρχίσει να τρίζει και να ραγίζει επικίνδυνα, προκαλώντας απωθημένα και τραύματα;
Ευτυχώς βρίσκουμε νέους τρόπους για να ορίσουμε τι είναι οικογένεια. Δεν χρειάζεται πλέον να είναι ένα μέρος όπου μια γυναίκα είναι σκλάβα του συζύγου και των παιδιών της, και ένα μέρος όπου ένας άντρας καταπιέζεται και κρίνεται από το πόσα μπορεί να προσφέρει. Πιστεύω ότι κινούμαστε σε μια πολύ πιο υγιή κοινωνία όπου μια οικογένεια μπορεί να ανακουφιστεί από όλα τα τραύματα που προκλήθηκαν από τα επιβλαβή πρότυπα του παρελθόντος. Μια οικογένεια μπορεί πλέον να είναι βιολογική, αλλά μπορεί επίσης να επιλεγεί, και ολοένα και περισσότερο βασίζεται στην αγάπη, την κατανόηση και την εμπιστοσύνη, αντί να ανατίθενται ρόλοι που καταπιέζουν το άτομο.
-Δεν διστάζετε να διαλύσετε τις οποιεσδήποτε αυταπάτες. Με λεπτή ειρωνεία αποδομείτε ρατσιστικές προκαταλήψεις δεν χαρίζεται σε κανέναν. Δεν φοβηθήκατε τις αντιδράσεις; Νομίζετε ότι το έδαφος είναι πιο προσοδοφόρο πλέον για να το φτάσουμε στα άκρα;
Δεν φοβήθηκα ποτέ καμία αντίδραση γιατί ποτέ δεν πίστευα ότι έγραφα για κάτι ασυνήθιστο. Και δεν μπορώ πραγματικά να πω ότι έχω λάβει σοβαρές αντιδράσεις. Το βιβλίο μου έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και γενικά η ανατροφοδότηση που παίρνω είναι η κατανόηση και ο διάλογος. Υπήρξαν βέβαια κάποιες παρατηρήσεις από μεγαλομανείς, αλλά το να θυμώνεις τέτοιους ανθρώπους είναι κομπλιμέντο.
-«Ο ΑΝΤΡΑΣ ΜΟΥ» τελικά είναι κάθε άντρας και η πατριαρχία πρόβλημα όλων μας που δεν λύνεται μέσα σε τέσσερις τοίχους;
Όχι, γι' αυτό είμαι τόσο χαρούμενη που ζω στον 21ο αιώνα όπου υπάρχει πολύ περισσότερος χώρος για κριτική και διάλογο, και γενικά τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα από ό,τι μόλις πριν από έναν αιώνα. Είμαι ευγνώμων σε όλες τις γενιές φεμινιστριών πριν από εμένα που μας επέτρεψαν να έχουμε πρόσβαση στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά μας, και είμαι πολύ ικανοποιημένη που συμμετέχω στη συζήτηση.
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ
Γιούλη Τσακάλου
Ελεύθερος τύπος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου