Φόβος
ΤσβάιχZWEIG STEFAN
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Κρίτσης
Εκδόσεις Ροές
Ο Φόβος είναι μια νουβέλα πολύ
πρωτοποριακή για την εποχή της διότι ενώ πιάνει ένα θέμα χιλιοειπωμένο, τη
μοιχεία, προχωρά πέρα από το γεγονός στα συναισθήματα που αυτό δημιουργεί. Παρουσιάζει τη γυναίκα θύτη όχι απλά ένα άλλο
θύμα και μια ρηξικέλευθη για την εποχή αντίδραση του συζύγου. Ο Τσβάιχ
αποτύπωσε εξαίρετα τους κοινωνικούς περιορισμούς της εποχής και κατανόησε την
καλλωπιστική θέση των γυναικών στην κοινωνία.
Με ρεαλιστικό σενάριο και άνευ
αδιάφορων εισαγωγών ο Τσβάιχ μας βάζει από την αρχή στο ψυχογράφημα του και με
μια αργή κλιμάκωση μας οδηγεί στην ανατροπή. Ναι μεν η πλοκή είναι απλή αλλά
έχει ένταση, αγωνία και οι χαρακτήρες έχουν μια δυνατή, ξεκάθαρη φωνή που γεννάει
συναισθήματα. Με εξαιρετικές παρομοιώσεις και μαεστρία ο Τσβάιχ έστησε ένα
τέλειο παιχνίδι νεύρων.
Η Ιρένε, μια βολεμένη γυναίκα,
απατάει τον σύζυγό της με έναν νεαρό πιανίστα όχι από έρωτα αλλά από κορεσμό
και πλήξη. Πέφτει θύμα εκβιασμού και αφού η ομολογία φαντάζει αδύνατη , βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν φόβο
που μεταλλάσσεται διαρκώς, οδηγώντας την στην υστερία και ένα βήμα πριν την
αυτοκτονία.
[ Ο κορεσμός δεν ερεθίζει λιγότερο
απ’ ότι η πείνα και, στην περίπτωση στης Ιρένε, η απουσία κινδύνου και η
ασφάλεια ήταν εκείνα που ξύπνησαν την περιέργειά της για περιπέτεια. Δεν υπήρχε
αντίσταση πουθενά στη ζωή της. Παντού γύρω της έβρισκε αυτή τη μαλθακότητα,
παντού είχε απλωθεί η προνοητικότητα, η τρυφερότητα, η χλιαρή αγάπη και η
οικογενειακή υπόληψη και, δίχως να υποψιάζεται πως αυτή η μετριοπάθεια της
ύπαρξής της δε βασίζεται σε εξωτερικούς παράγοντες, αλλά είναι πάντοτε απλώς το
αντιστάθμισμα της απουσίας βαθιά αληθινών σχέσεων, αισθανόταν πως, με κάποιον
τρόπο, αυτή η άνεση την εξαπατούσε και της στερούσε την πραγματική ζωή.]
Η Ιρένε απατάει τον σύζυγό της διότι
οι συνθήκες τη βύθισαν σε μια ανιαρή ζωή. Ενώ είχε τα πάντα ζούσε μέσα στη
ψυχρότητα και αποζητούσε ένα μεγάλο πάθος αλλά χωρίς το τίμημα του κινδύνου,
«όπως συμβαίνει με όλους τους ψυχρούς ανθρώπους, της άρεσε γύρω της να
φουντώνουν τα πάθη, αλλά η ίδια να μην καίγεται ποτέ.».
Η κάθε τελευταία φορά απιστίας που η
ίδια η Ιρένε θέτει στον εαυτό της οριοθετείται μόνο από τον φόβο της αποκάλυψης
και της τιμωρίας.
[Μια αλλόκοτα συναρπαστική έξαψη
αναμείχθηκε τώρα με το φόβο του κινδύνου, μια μαχητική, επικίνδυνα γαργαλιστική
διάθεση, όμοια με εκείνη που νιώθει κανείς όταν ψηλαφεί την ψυχρή κόψη ενός
στιλέτου ή όταν κοιτάζει το στόμιο ενός περιστρόφου, μέσα στο μαύρο φυσίγγι του
οποίου κουρνιάζει ο θάνατος. Για την προστατευμένη της ζωή αυτή η έξαψη της
περιπέτειας αποτελούσε κάτι το ασυνήθιστο, και το να βρίσκεται πάλι κοντά στην
περιπέτεια ήταν ένα συναρπαστικό παιχνίδι, μια αίσθηση που προκαλούσε μια
υπέροχη ένταση στα νεύρα της και σκόρπιζε ηλεκτρικούς σπινθήρες σε όλο της το
σώμα.]
Ήταν απούσα στην ίδια της τη ζωή και
ο φόβος την επανέφερε στην πραγματικότητα. Άρχισε να ανακαλύπτει όλα αυτά που
δεν γνώριζε για τη ζωή της, για την οικογένειά της.
[Της ήταν αβάσταχτη η σκέψη πως όλη
αυτή η σπάνια ελαφρότητα, αυτή η γλυκιά μανία που είχε κυριεύσει τη ζωή την
ψυχή της, θα σπαταλιόταν σε ώρες καλοκουρδισμένες.]
Μέσα από τον φόβο οδηγείται στην αυτογνωσία.
Αρχίσει να ανακαλύπτει τα πολύτιμα, αυτά που μετράνε. Επαναξιολογεί όλη της την
ζωή και αποφασίζει επιτέλους να μην μείνει έρμαιο του φόβου.
[Η επίγνωση ότι η ώρα της τελικής
απόφασης ήταν πλέον κοντά της χάρισε μια αναπάντεχη πνευματική διαύγεια. Με
έναν θαυμαστό τρόπο, η νευρικότητά της υποχώρησε μπροστά στη δύναμη της
συγκροτημένης σκέψης, ο φόβος έδωσε τη θέση του σε ένα άγνωστο έως τότε
συναίσθημα κρυστάλλινης ηρεμίας, χάρη στο οποίο μπορούσε ξαφνικά να δει καθαρά
τα κομμάτια της ζωής της στην πραγματική τους διάσταση και αξία. Ζύγιζε τη ζωής
της και ένιωθε πως μόνο ανάλαφρη δεν ήταν.]
Μέσα στην ιστορία υπάρχουν
αλλεπάλληλες συγκρούσεις αλλά η κεντρική σύγκρουση είναι της Ιρένε με τον εαυτό
της, αποφεύγει τη σύγκρουση με τον άντρα της και ενεργεί αυτόνομα σε όλο το
βιβλίο. Με τις ερωτήσεις ο Τσβάιχ φαίνεται σαν να παίρνει θέση αλλά και
καταφέρνει να μας κάνει να συμμετέχουμε πετώντας μας το μπαλάκι.
Μπορεί άμεση αντίδραση της απιστίας
να είναι ο θυμός αλλά εδώ ο έμπειρος σύζυγος εξασκεί την επαγγελματική του
ιδιότητα για να εκμαιεύσει την αλήθεια και έχει φτάσει στο στάδιο της
συγχώρεσης. Με απίστευτη τρυφερότητα και με μία κίνηση απελπισίας ενός άντρα
που αγαπάει πολύ τη γυναίκα του.
Ασφάλεια, ανασφάλεια, φιλαρέσκεια,
υπερηφάνεια, ιδιοκτησία, μίσος, ενοχή, ντροπή, τύψεις, φως και σκοτάδι,
ψευδαισθήσεις, κενές ενασχολήσεις, πόνος, τιμωρία, ματαιότητα, σιωπή. Όλα αυτά
και άλλα πολλά ξεδιπλώνονται σε μόνο 117 σελίδες. Παρακολουθούμε τον φόβο σε
όλο του το μεγαλείο να πυροδοτεί ένα φάσμα ψυχολογικών διαδικασιών που οδηγούν
στη σωματική και ψυχική κατάρρευση της Ιρένε.
Εκατόν δέκα χρονιά μετά οι φοβίες και
οι πόνοι παραμένουν. Άραγε μπροστά σε έναν εκβιασμό θα κάναμε και εμείς τα
πάντα για να εξαγοράσουμε μερικές μέρες φαινομενικής ευτυχίας;
[Ο φόβος είναι χειρότερος από την
τιμωρία, διότι η τιμωρία είναι πάντα κάτι το συγκεκριμένο και, άλλες φορές
λιγότερο άλλες περισσότερο, προτιμότερη από το απαίσιο αίσθημα της
αβεβαιότητας, από αυτή τη φρικτή αγωνία που δεν έχει τελειωμό]
Φωτο: Μαντώ Μάκκα
Η Μαντώ Μάκκα γεννήθηκε το Μάιο του 1980 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Κλασσικό Λύκειο
Αναβρύτων. Παρακολούθησε μαθήματα
Αγγλικών και Οικονομικών & Marketing.
Ακολούθησαν μαθήματα Δημιουργικής γραφής με τη Στεύη Τσούτση και Εικαστικών & Ιστορίας Τέχνης με την Άννα
Παππά. Τελευταία ήρθε η Εξειδίκευση στη Μετάφραση στο Εθνικό &
Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και η Εισαγωγή στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία και διδασκαλία
αγγλικής γλώσσας σε μαθητές άλλων γλωσσών από το Πανεπιστήμιο του Leicester.
Παράλληλα ζωγραφίζει και κατασκευάζει κοσμήματα από πέτρα.
Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφεί στο διαδίκτυο.
Έχει εργαστεί ως Καθηγήτρια Αγγλικών και ως διαχειρίστρια διαδικτυακών
εφημερίδων.
Είναι μέλος της Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων και της Επιτροπής Μετάφρασης & Γλωσσικών
Δικαιωμάτων του Pen Greece.
Το 2020 το παραμύθι της «Τα ροζ Χριστούγεννα» περιλήφθηκε στο βιβλίο «Santa Παραμύθια,
22 Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες» των εκδόσεων Νίκας. Το 2021 κυκλοφόρησε η πρώτη
της συλλογή διηγημάτων «Όταν η ζωή σου δίνει λεμόνια» από τις Εκδόσεις Νίκας .
Το 2022 το διήγημα της «Τραμουντάνα» διακρίθηκε και συμμετείχε στην συλλογική
έκδοση του Ιανού «Το ρούχο». Την ίδια χρονιά διακρίθηκε και το διήγημά της
«Φως», το οποίο συμμετείχε στην συλλογική έκδοση των Εκδόσεων Αγγελάκης
«Ανθρώπινες Σχέσεις. Ένα σχολείο που δεν τελειώνει ποτέ.
Η συλλογή διηγημάτων «Αγκούσα» είναι το δεύτερό της βιβλίο από τις Εκδόσεις
Νίκας.
Email: mandomakka@gmail.com
FB: Μαντώ Μάκκα / mandomakkawriter
Instagram: mando_mak
.jpg)
.jpg)
